Yazar: Joseph Bouchard

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

Brezilyalılar, 6 Ekim Pazar günü uzun zamandır beklenen belediye seçimlerinde oy kullanmak için sandık başına gitti. İki federal dönem arasında yapılan bu seçimler, Başkan Lula'nın solcu hükümeti için bir referandum ve yerel liderliği yeniden şekillendirme fırsatı olarak değerlendiriliyordu.

Sandıkların kapanmasının ardından sonuçlar netleşti: Muhafazakâr hareket gecenin en büyük kazananı oldu. Brezilya'nın 26 eyalet başkentinde, Lula'nın İşçi Partisi (PT) liderliğindeki sol partiler tek bir zafer bile elde edemedi. Önemli yarışlarda PT, eski lider Jair Bolsonaro'nun yokluğuna rağmen hakimiyetini sürdüren Liberal Parti (PL) ve diğer sağ partiler tarafından yenilgiye uğratıldı.

Muhafazakâr kesimde şu anda iki parti hâkim: União Brasil (Brezilya Birliği) ve Republicanos. Bolsonaro'nun adaylığının yasaklanmasının ardından PL, liderlik kriziyle karşı karşıya kaldı ve veliahtı henüz belirlenmedi. Her iki parti de serbest piyasa ekonomi politikalarına sahip sağcı partiler, ancak sosyal görüşleri farklılık gösteriyor. União Brasil, sosyal açıdan daha liberal bir duruş sergileyerek Bolsonaro ile arasına mesafe koydu; Republicanos ise Bolsonaro'nun sosyal açıdan muhafazakâr ve Evanjelik mesajına bağlı kalmaya devam ediyor.

Bu bölünme, muhafazakâr hareketin liderliği için sağ içinde artan rekabeti yansıtıyor. Her iki parti de hızla büyürken, PL'nin imajı eski liderinin skandallarıyla zedelenmiş durumda. PL'nin, Republicanos'un ilerleyişini iki katına çıkararak sağa kayarak büyüyen Evanjelik oyları ele geçirip geçiremeyeceği, yoksa hoşnutsuz büyük çadır seçmenlerinden faydalanmak için mesajlarını yumuşatmayı mı seçeceği henüz belli değil.

Bu sonuçlar, Brezilya siyasetindeki iki temel eğilimi öne çıkarıyor: merkez ve sağ arasında Lula yönetimine karşı artan hoşnutsuzluk ve seçmenler arasında sağa doğru daha geniş bir kayma. Bu eğilim özellikle São Paulo ve Rio de Janeiro dışındaki banliyö bölgelerinde dikkat çekiyor; buralarda muhafazakâr destek son seçimlerde, özellikle banliyölerde ve kırsal alanlarda artmış durumda.

Rio de Janeiro'nun koltuğu, liberal demokrasiyi ve merkez sağ ekonomiyi geniş ölçüde destekleyen Sosyal Demokrat Parti (PSD) tarafından kazanıldı. São Paulo'da ise ikinci tur seçimler, merkezci Brezilya Demokratik Hareketi (MDB) ile sol Sosyalizm ve Özgürlük Partisi (PSOL) arasında geçecek.

Rio de Janeiro şehrine iki saat uzaklıktaki 90.000 nüfuslu Três Rios kasabasında União ve Republicanos, yerel ve ulusal sonuçlarını kutlarken, iki kampın destekçileri birbirlerine hafif hakaretler yağdırıyor. Ortam belli belirsiz gergin, ancak Latin Amerika'nın en büyük demokrasisinde muhafazakâr hareketin liderliği için rekabet şiddetlendikçe gerginliğin artması bekleniyor.

Yerel bir Katolik kilisesinde Republicanos seçmenleri, sloganlar atarak zaferlerini kutluyor ve partinin artan dindar kitlesinin tanınmasını sağlıyor. Pedro, kilisede seçim sonuçlarıyla ilgili olarak, “Bu sonuçtan mutluyuz; Tanrı Brezilya'yı kurtarıyor ve belki de Lula dönemi, inancımızın bir testiydi” dedi. Yakındaki banklardan izleyen diğer destekçiler de başlarıyla onayladılar.

União destekçileri ise ülkenin diğer bölgelerinde elde ettikleri kazanımlara odaklanmış; kutlamalarını apartman balkonlarının altına gizlemişlerdi. Seçmenlerden Camila, geceyle ilgili olarak, “Bizim için hayal kırıklığı yaratan bir sonuç ama muhafazakârlar ilerliyor ve União tüm ülkede iyi iş çıkardı” dedi. Yakınlardaki bir União destekçisi olan João ise, “Bu gecenin en önemli sonucu Lula'nın sosyalist ajandasının yenilgiye uğratılmasıdır; bu ülkede sosyalizm istemiyoruz” diyerek muhafazakâr tabanın ortak mesajını dile getirdi.

Buna rağmen ılımlılık işaretleri de var. Rio de Janeiro'da merkezci Sosyal Demokrat Parti (PSD) belediye başkanlığını kazandı ve São Paulo'nun ikinci tur seçimleri, merkezci MDB ile solcu PSOL arasında geçecek.

Três Rios gibi kasabalarda União ve Republicanos zaferlerini kutlarken, iki parti arasındaki gerginlikler muhafazakâr hareket içindeki rekabetin büyüdüğüne işaret ediyor. Bu partiler hakimiyet için yarışırken, Brezilya'nın gelecekteki liderliği için siyasi mücadelenin, bir sonraki ulusal seçimler öncesinde yoğunlaşması muhtemeldir.

Bu arada sol da kritik sorularla karşı karşıya. PT ve müttefikleri daha da sola kayarak tabanlarını sağlamlaştıracak, ancak bu durum daha derin bir kutuplaşma riskini de beraberinde getirecek mi? Yoksa bu seçimlerde iyi performans gösteren MDB ve PSD gibi partilerle ittifak yaparak daha merkezci bir strateji mi benimseyecekler?

Birçok sandalyenin hala karara bağlanmamış olması ve ikinci tura kalması nedeniyle muhafazakâr partiler, özellikle de önemli başkentlerde en güçlü konumdalar. PT, yalnızca iki eyalet başkentinde -Natal ve Porto Alegre- ikinci tura kaldı ve burada önemli zorluklarla karşılaşıyor.

Brezilya, bu siyasi değişimleri yaşarken, belediye seçimlerinin sonuçları önümüzdeki yıllarda ulusal anlatıyı şekillendirecektir. União Brasil ve Republicanos arasındaki rekabet, muhafazakâr hareketin yönünü etkilerken, sol da kendini yeniden konumlandırmaya ya da daha fazla kutuplaşma riskine girmeye karar vermelidir. Bu dinamiklerin sonucu, Brezilya demokrasisinin geleceği üzerinde derin etkilere sahip olacaktır.

Kaynak: RealClearWorld

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.