Yazar: Ian Parmeter
Çeviri: M. Hulusi Cengiz
İsrail'in Refah'ı işgal etmesi Hamas'ı ortadan kaldırmayacak veya savaşı sonlandırmayacak. Peki Binyamin Netanyahu'nun planı ne?
Gazze savaşı sekizinci ayına girerken, çatışmanın çözümü hala çok uzak görünüyor. İsrail, şu ana kadar 13.000 Hamas militanını öldürdüğünü iddia ediyor. Eğer bu rakam doğruysa, yaralı veya etkisiz hale getirilmiş militan sayısının bunun en az iki katı, belki de üç katı olduğu varsayılabilir.
İsrail, savaş başlamadan önce Gazze'de yaklaşık 30.000 Hamas savaşçısı olduğunu tahmin ediyordu. Bu sayı kabul edilirse, Başbakan Benjamin Netanyahu güneydeki Refah kentinde bulunan son taburun ortadan kaldırılmasının Hamas’ın İsrail’e karşı tehdit oluşturmasını engelleyeceğini savunmakta haklı olabilir. Ancak bu gerekçede bazı kusurlar var. İsrail, İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) öldürdüğü militanların sayısını nasıl hesapladığını açıklamadı. Gazze'deki kaotik koşullar göz önüne alındığında, 13.000 rakamının toplamda öldürülen 35.000 Filistinli arasında askerlik çağındaki erkeklerin (18-40 yaş arası) yaklaşık sayısına dayanan bir tahmin olduğuna inanmak zor değil.
Netanyahu’nun iddialarına göre kalan militanlar Refah'ın altındaki tünellerde saklanıyorsa, onları tünel ağını kullanarak kuzeye doğru ilerlemekten alıkoyacak ne olabilir? Bunun zaten gerçekleşmekte olduğuna dair bazı kanıtlar var. IDF ve İsrail medyası, Hamas'ın, İsrail'in aylar önce “temizlediğini” iddia ettiği orta ve kuzey Gazze’deki bölgelerde yeniden toplandığını söylüyor.
Daha da önemlisi, IDF, Hamas’ın iki ana lideri olan Yahya Sinvar ve Muhammed Deif'in yerini tespit edip ortadan kaldıramadı. Bu iki lider serbest kaldığı sürece İsrail zafer kazandığını iddia edemez. Ayrıca İsrail, Hamas’ın elinde kalan rehineleri kurtarmayı da başaramadı. Hamas’ın 7 Ekim'de ele geçirdiği yaklaşık 240 rehineden sadece üçü askerî harekâtla serbest bırakıldı. Diğer 100’den fazla rehine ise müzakereler ve Hamas’ın tek taraflı eylemleri sonucunda serbest bırakıldı.
İsrail'in savaşı yürütmesine yönelik uluslararası öfke de katlanarak artıyor. ABD Başkanı Joe Biden, Netanyahu'nun Refah saldırısına devam etme kararı nedeniyle İsrail'e ağır mühimmat sevkiyatını durdurdu. Ancak bu sembolik bir durum. Wall Street Journal'ın haberine göre Biden yönetimi, İsrail için 1 milyar dolarlık yeni silah anlaşmaları yapmaya devam ediyor.
Netanyahu Üzerindeki Baskılar
Netanyahu, İsrail tarihindeki en sağcı hükümete liderlik ediyor. Koalisyon ortakları arasında yer alan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Netanyahu’nun uzun süreli bir ateşkesi kabul etmesi halinde hükümetten ayrılacaklarını ve yeni seçimlere neden olacaklarını açıkça ifade ettiler. Yakın zamanda yapılan bir ankete göre İsraillilerin %71'i Netanyahu'nun istifasını istiyor ve yakın zamanda yapılacak bir seçimi kaybedeceği neredeyse kesin.
Hamas'ın elinde olduğuna inanılan 130 kadar rehinenin aileleri ve destekçileri, serbest bırakılmaları karşılığında ateşkesi kabul etmesi için Netanyahu'ya amansız bir baskı uyguluyor. ABD Başkanı Biden ise yaklaşan ABD başkanlık seçimleri nedeniyle savaşın mümkün olduğunca çabuk bitmesini istiyor. Biden, ilericilerin ve Arap Amerikalıların Kasım ayında sandığa gitmeyerek başkanlığı Donald Trump'a devretme riskinin farkında.
Bu ayın başlarında mühimmat sevkiyatının durdurulması, Biden'ın Netanyahu'ya sabrının tükenmekte olduğuna dair gönderdiği pek çok sinyalden yalnızca biriydi. Mısır ve Katar öncülüğünde yürütülen ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması müzakereleri başarıya oldukça yaklaşmış durumda. Ancak anlaşmanın sağlanamaması, Netanyahu'nun gerçekten bir anlaşmayı kabul etmek isteyip istemediğini sorgulatıyor.
Ortaya Çıkan Güç Boşluğu
Savaş uzadıkça, İsrail'in Filistinli komşularıyla uzun vadeli bir stratejisi olmadığı daha fazla ortaya çıkıyor. Bir ateşkes üzerinde anlaşmaya varılsa bile, Netanyahu hükümeti “ertesi gün” için bir plan ortaya koymuş değil. Bu plansızlık, şimdiden Gazze'nin kuzeyinde çeteler, aşiretler ve suçlular tarafından doldurulan tehlikeli bir güç boşluğu yaratıyor.
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Kurt Campbell, mevcut durumun ABD'nin 11 Eylül 2001 terör saldırılarının ardından işgal ettiği Irak ve Afganistan'da karşılaştığı durumu anımsattığı uyarısında bulundu: "[...] sivil nüfus taşındıktan ve çok fazla şiddet yaşandıktan sonra [...] ayaklanmalar devam ediyor."
Gazze İçin Plan Nedir?
Netanyahu’nun hükümeti, şu anda Batı Şeria'nın bir kısmını yöneten reformcu bir Filistin Yönetimi'nin Gazze'nin kontrolünü ele geçirmesini kabul etmeyeceğini açıkça belirtti. Ve Netanyahu’nun tercih ettiği seçenek – siyasi bir yapıya angaje olmamış geleneksel aşiret liderlerinin Gazze Şeridi’ni İsrail adına yönetmeye ikna etmek- yolsuzluk ve rakip aileler arasında hesaplaşma için bir reçete. Bölgeden ya da Birleşmiş Milletler'den dış güçleri içeren seçenekler de ilgi çekmeyi başaramadı. Bu durum, Netanyahu’nun Gazze için uzun vadeli bir planı olmadığını ve mevcut savaşın devam eden belirsizliklerle sürdüğünü gösteriyor.
Gazze halkı, bir çatışma bölgesinden diğerine kaçarken umutlarını kaybediyor. Refah'taki bir toplum liderinin yakın zamanda söylediği gibi: “Savaş her şeyi değiştirdi ama en önemlisi artık güvenlik yok. Artık zayıflar için hiçbir şey yok. Artık sadece güçlüler hayatta kalabilir.”
Kaynak: asiatimes.com
Ian Parmeter: Araştırma Görevlisi, Arap ve İslam Araştırmaları Merkezi, Avustralya Ulusal Üniversitesi
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.