Çeviri: Dr. Ramzy Baroud
Yazar: M. Hulusi Cengiz
Netanyahu'nun bu açıklaması, özellikle de her ikisi de İsrail ordusunun eski genelkurmay başkanları olan Benny Gantz ve Gadi Eisenkot'un da aralarında bulunduğu bazı Savaş Kabinesi Bakanlarının uzun süredir beklenen istifalarının ardından, İsrail'de artan halk protestoları bağlamında yapıldı.
Netanyahu'nun popülaritesi neredeyse tamamen sağın ve aşırı sağın desteğine dayandığı için bu istifalar onu yalnızlaştırmadı. Ancak bu hamle, İsrail toplumunda derin ve giderek büyüyen çatlakları daha da belirginleştirdi. Bu durum, ülkeyi siyasi çalkantılardan gerçek bir iç savaşa kadar götürebilir.
İsrail'deki bölünmeler, şu anda Batı demokrasilerinde yaygın olan diğer siyasi kutuplaşmalarla aynı şekilde görülemez. Bu iddia, İsrail'in özünde gerçek bir demokrasi olmadığı yönündeki meşru görüşle bağlantılı olmaktan ziyade, İsrail'in siyasi yapısının benzersiz olduğu gerçeğinden kaynaklanmaktadır.
Hikaye mevcut Gazze savaşından çok önce başladı. Şubat 2019'da üç İsrail partisinin liderleri, Kahol Lavan ya da "Mavi ve Beyaz" adında bir koalisyon kurdu. Koalisyonun kurucularından ikisi, Gantz ve Moshe Ya'alon, aynı zamanda ülkenin güçlü askeri kurumları ve dolayısıyla toplumun geneli arasında büyük saygı gören askerlerdi. Seçimlerde elde ettikleri göreceli başarılara rağmen Netanyahu'yu görevden uzaklaştırmayı başaramadılar ve bu yüzden sokaklara döküldüler.
Çatışmayı Tel Aviv ve diğer İsrail şehirlerinin sokaklarına taşımak hafife alınan bir karar değildi. Bu karar, Netanyahu'nun tüm düşmanlarının bir araya gelerek oluşturduğu, sağın ve aşırı sağın ülke üzerindeki hakimiyetine son verme hedefi etrafında birleşen garip bir koalisyon hükümetinin çöküşünü takip etti. Naftali Bennett'in bu konudaki başarısızlığı, bardağı taşıran son damla oldu.
"Sağ" ve "aşırı sağ" terimleri, İsrail'deki siyasi çatışmanın esasen ideolojik olduğu izlenimini verebilir. Her ne kadar ideoloji İsrail siyasetinde bir rol oynasa da, Netanyahu ve müttefiklerine duyulan öfke büyük ölçüde İsrail'deki yeni sağın, ülkenin siyasi yapısını yeniden yapılandırmaya çalıştığı hissinden kaynaklanıyor.
Böylece, Ocak 2023'ten itibaren yüz binlerce İsrailli, İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşının başlamasına kadar süren eşi benzeri görülmemiş kitlesel protestolar başlattı. Gantz'ın yanı sıra İsrail ordusu ve liberal elitlerden oluşan bir grup tarafından desteklenen protestocuların başlangıçtaki ortak talebi, Netanyahu'nun son 75 yıldır İsrail toplumunu yöneten siyasi güç dengelerini değiştirmesini engellemekti. Ancak zamanla bu talepler, rejim değişikliği için toplu bir slogana dönüştü.
Konu medyada daha çok Netanyahu'nun kişisel nedenlerle İsrail'in yargı kurumunu marjinalleştirmek istemesinden kaynaklanan siyasi bir çatlak olarak tartışıldı. Ancak bir iç savaş tehdidi olan kökleri oldukça farklıydı.
Potansiyel İsrail iç savaşının hikayesi, İsrail devletinin kendisi kadar eskidir ve Netanyahu'nun aksini öne süren son yorumları, başbakanın bir başka yanlış iddiasıdır. Nitekim 16 Haziran'da Netanyahu isyankâr generallere ateş püskürerek "Ordusu olan bir ülkemiz var, ülkesi olan bir ordumuz yok" dedi. Gerçekte ise İsrail, silahlı çatışma yoluyla kurulmuş ve silahlı çatışma yoluyla varlığını sürdürmüştür.
Devletin en başından beri İsrail ordusu, İsrail toplumunda özel bir statüye sahip olmuştur. Ordu generallerine, siyasi karar alma süreçlerinde özel ve genellikle merkezi bir yer veren yazılı olmayan bir sözleşme vardı. Ariel Şaron, Ehud Barak ve İsrail'in asıl kurucusu David Ben Gurion da dahil olmak üzere diğerleri, askeri bağlantıları sayesinde İsrail siyasetinin dümenine geçtiler.
Ancak Netanyahu, orduyu marjinal ve siyasi olarak güçsüz tutmak için İsrail'in siyasi kurumlarını yeniden yapılandırmaya başladığında tüm bunları değiştirdi. Bunu yaparken de İsrail'in 1948'de başlayan siyasi dengesinin ana sütununu ihlal etti.
İsrail, Nakba sırasında Filistin halkını etnik olarak temizleme görevini tamamlamadan önce bile, yeni kurulan ülke neredeyse hemen bir iç savaş başlattı. Ben Gurion, 26 Mayıs 1948'de İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) kurulmasına ilişkin bir emir yayınlarken, Irgun ve Lehi (Stern Çetesi) de dahil olmak üzere bazı Siyonist milisler, bir dereceye kadar siyasi bağımsızlıklarını korumak için mücadele etti.
Altalena Olayı olarak bilinen olay, Haganah'ın hakimiyetindeki IDF'nin, 1967'de İsrail başbakanı olan Menachem Begin'in liderliğindeki Irgun için Altalena adlı kargo gemisiyle yapılan silah sevkiyatını engellemeye çalışmasıyla başladı. Çatışma ölümcül oldu. Çok sayıda Irgun üyesinin öldürülmesi, kitlesel tutuklamalar ve geminin bombalanmasıyla sonuçlandı.
Kaynak: middleeastmonitor.com
Ramzy Baroud: Filistin Chronicle'ın editörüdür . Beş kitabın yazarıdır. Son kitabı ' Bu Zincirler Kırılacak : İsrail Hapishanelerindeki Filistin Mücadelesi ve Muhalefet Hikayeleri' (Clarity Press). Baroud, İslam ve Küresel İlişkiler Merkezi'nde (CIGA) ve ayrıca Afro-Orta Doğu Merkezi'nde (AMEC) Kıdemli Araştırma Görevlisidir.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.