Yazar: Julian Borger
Çeviri: M. Hulusi Cengiz
İsrail ana hedefini öldürdü ancak Sinwar'ın ölümü hassas bir planlamaya değil, şansa bağlı görünüyor.
İlk raporlara göre, bir suikast operasyonu için orada değillerdi ve 7 Ekim saldırılarının mimarı, İsrail'in en çok öldürmek istediği, yakalanması zor Hamas liderinin yakınında olabileceklerine dair önceden hiçbir istihbaratları yoktu. Askerler, ancak yüzüne yakından bakıp üzerinde kimlik belgeleri bulduktan sonra Sinwar'ı yakaladıklarını anladılar.
Yol boyunca İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), Gazze'nin büyük bir bölümünü yerle bir etti ve 42,000'den fazla Filistinliyi öldürdü, iki milyonunu evlerinden etti. Sinwar'ın bir yıl önceki ilk sürpriz saldırının acımasızlığıyla harekete geçirdiği, 1,200 İsrailliyi öldürdüğü ve 250'sini rehin aldığı bu insani felaketti.
Sinwar'ın en son, 7 Ekim saldırısından sadece birkaç gün sonra, bir grup rehinenin tutulduğu bir Gazze tünelinde yeraltı karanlığının içinden belirdiği rapor edilmişti. Sinwar, İsrail hapishanesinde geçirdiği 22 yıl boyunca mükemmelleştirdiği akıcı İbranicesiyle rehinelere güvende olduklarını ve yakında Filistinli esirlerle takas edileceklerini söyledi. Rehinelerden biri olan Nir Oz kibbutzundan 85 yaşındaki emektar barış kampanyacısı Yocheved Lifshitz, onların iyiliği için gösterdiği endişeye zaman ayırmadı ve Hamas liderinin yüzüne karşı meydan okudu.
“Ona, bunca yıldır barışı destekleyen insanlara böyle bir şey yapmaktan nasıl utanmadığını sordum,” dedi Lifshitz, 16 günlük esaretin ardından serbest bırakıldıktan sonra Davar gazetesine konuşarak. “Cevap vermedi. Sessizdi.”
Hamas'ın güvenlik kameraları tarafından yaklaşık aynı zamanda, 10 Ekim'de kaydedilen ve İsrail ordusu tarafından birkaç ay sonra bulunan bir videoda Sinwar, eşi ve üç çocuğunu dar bir tünelden takip ederken ve karanlıkta kaybolurken görülüyor.
Hamas liderini öldürmek ve etrafındaki sıkı çemberi yok etmek için son derece yüksek sivil kayıplara neden olmak da dahil olmak üzere her şeyi yapmaya hazır olduklarını gösterdiklerinden, takipçileri ileri teknoloji ve kaba kuvvetin bir karışımını kullandılar.
Avcılar, daha yaygın olarak İbranice baş harfleriyle ya da Şabak veya Şin Bet kısaltmalarıyla bilinen İsrail Güvenlik Ajansı çatısı altında istihbarat görevlileri, IDF özel operasyon birimleri, askeri mühendisler ve gözetleme uzmanlarından oluşan bir görev gücüydü.
Kişisel ve kurumsal olarak bu ekip, 7 Ekim saldırısının gerçekleşmesine izin veren güvenlik hatalarını telafi etmeye çalışıyordu. Ancak motivasyonlarına rağmen bir yıldan fazla bir süre hayal kırıklığı yaşadılar.
İsrail Askeri İstihbaratı'nda (Aman) Filistin işleri bölümünün eski başkanı olan Michael Milshtein, “Savaş başladığında bana [bir yıl sonra] hala hayatta olacağını söyleseydiniz, bunu şaşırtıcı bulurdum,” dedi. “Ama unutmayın, Sinwar bu saldırı için on yıl boyunca hazırlık yaptı ve IDF istihbaratı, Gazze'nin altındaki tünellerin büyüklüğü, uzunluğu ve ne kadar sofistike oldukları karşısında çok şaşırdı.”
İsrail savunma teşkilatından bazıları Sinwar'ın etrafının rehineler tarafından canlı kalkan olarak çevrileceğine inanırken, diğerleri bunun onu yavaşlatacağını ve çevresindekileri daha büyük bir hedef haline getireceğini savunuyordu. Rehinelerin öldürülmesi riski, IDF'nin Hamas liderlerine ait olduğundan şüphelenilen hedeflere 2,000 lb'lik bombalar atmasına engel olmadı. Sonuçta İsrailliler, öldürüldüğünde yanında sadece iki kişi daha olduğu anlaşılan Sinwar'ın çevresinde rehinelere dair hiçbir iz bulamadıklarını bildirdiler.
Sinwar'ın takipçileri arasında uzmanlık sıkıntısı yoktu.
Hedef gözeterek öldürme, devletin kuruluşundan bu yana İsrail ordusunun temel taktiklerinden biri olmuştur. İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana İsrail, Batı dünyasındaki diğer tüm ülkelerden daha fazla kişiyi öldürdü.
Muharebe İstihkam Birliği'nin özel bir bölümü olan Yahalom, tünel savaşında batı ordularındaki benzerlerinden daha fazla deneyime sahiptir ve son teknoloji ürünü ABD yapımı yere nüfuz eden radarlara erişimi vardır. Gizli sinyal istihbarat birimi 8200 elektronik savaşta dünya lideridir ve onlarca yıldır Hamas'ın iletişimini gizlice dinlemektedir.
Şin Bet, İsrail'in 2005 yılında Gazze'den çekilmesinin ardından bölgedeki kaynaklarının çoğunu kaybetti, ancak İsrail'in geçen Ekim ayında kara harekâtını başlatmasının ardından muhbir ağını yeniden kurmak için çok çalıştı ve saldırıdan kaçan Filistinlilerin umutsuz akınları arasından eleman topladı.
Bu müthiş görev gücünün yeteneklerine rağmen, perşembe günkü ölümcül karşılaşmadan önce Sinwar'ı sadece bir kez, ocak ayı sonlarında memleketi Khan Younis'in altındaki bir sığınakta yakalamaya yaklaştı. Kaçak savaş lordu geride giysiler ve 1 milyon şekelden (200.000 sterlinden fazla) fazla banknot bırakmıştı. Bu durum bazılarınca bir panik işareti olarak görülse de Hamas liderinin nihayetinde İsrail güçlerinin sığınağa baskın düzenlemesinden birkaç gün önce ayrıldığı tahmin ediliyor.
Sinwar'ın izini sürenler tarafından yapılan varsayım, avcılarının sahip olduğu beceri ve teknolojinin farkında olarak elektronik iletişimi kullanmayı bıraktığı yönündeydi. Sinwar, İsrail hapishanesinde sadece İbranice değil, düşmanının alışkanlıklarını ve kültürünü de öğrenmişti.
Şu anda Tel Aviv Üniversitesi Moshe Dayan Orta Doğu ve Afrika Araştırmaları Merkezi'nde çalışan Milshtein, “İsrail toplumunun temel içgüdülerini ve en derin duygularını gerçekten anlıyor,” diyor. “Yaptığı her hareketin İsrail anlayışına dayandığından eminim.”
Saklandığı bir yıl boyunca, Sinwar dış dünyayla iletişim kurmaya devam etti, ancak bu iletişim zorlukla gerçekleşiyordu. Kahire ve Doha'daki uzun ve sonuçsuz ateşkes görüşmeleri, yeraltındaki komutana mesajlar gönderilirken sık sık duraklatıldı. Hâkim teori, Sinwar'ın komutayı elinde tutmak için kuryeler kullandığı ve bu kuryelerin Gazze'de üst düzey bir askeri komutan olan kardeşi Muhammed başta olmak üzere güvendiği küçük ve daralan bir yardımcılar zümresinden seçildiği yönündeydi.
Sinwar'ı öldüren ekip, tıpkı bir kuryenin Amerikalı iz sürücüleri yıllar boyunca Usame bin Ladin'in Pakistan'ın Abbottabad kentinde saklandığı yere götürmesi gibi, emir vermek ve rehine pazarlıklarını kontrol etmek için kuryelerle temas kurma ihtiyacının sonunda onun sonunu getireceğini umuyordu.
Sinwar'dan önce, İsrail savaştaki en büyük vurgunlarına götürenin de bir kurye olduğuna inanılıyor. 13 Temmuz günü saat 10.30'da 1995'ten beri İsrail'in en çok arananlar listesinin başında yer alan Hamas'ın kıdemli komutanı Muhammed Deif, yakın bir teğmen olan Rafa'a Salameh ile birlikte hava almak için el-Mawasi'de yerlerinden edilmiş insanların kaldığı bir kampın yakınlarında saklandığı yerden çıktı. Bir anda, her iki adam da İsrail savaş uçakları tarafından atılan bombalarla -en azından IDF'nin açıklamalarına göre- çok sayıda Filistinliyle birlikte öldürüldü. Hamas, Deif'in hala hayatta olduğu konusunda ısrar ediyor, ancak o zamandan beri kendisinden haber alınamıyor.
İsrailli istihbarat yetkilileri, Deif'in öldürülmesinin ardından Sinwar'ı harekete geçmeye zorlayacağını umuyordu. Sinwar'ın ölümünden önceki günlerde artan İsrail istihbarat raporlarına göre, komutanların geri çekilmesinin ardından Hamas'ın en üst düzey liderliğindeki gerilimler arttı ve örgüt içindeki kontrol, emirlerin liderden liderlere sözlü olarak iletilmesi gerektiği için gevşedi.
Ancak Sinwar'ın kendisi doğrudan iz sürücüleri tarafından takip edilmedi, onun ölümüne de askeri bir yeteneğin zirvesiyle değil, hayatlarının en tehlikeli zamanında oraya tesadüfen gönderilmiş olan askerler neden oldu.
Spies Against Armageddon kitabının ortak yazarı ve İsrail istihbaratı üzerine başka kitapların da yazarı olan Yossi Melman, Deif'in Sinwar'ın kaçındığı bir hata yapmış olabileceğini söyledi.
Melman, “Deif belki daha kibirliydi ya da belki de kendi kendine beni defalarca öldürmeye çalıştılar, bir gözümü ve bir kolumu kaybettim ama yine de hayatta kaldım, belki de Tanrı benimle birliktedir,” dedi. “Şabak ve ordu tam da bu fırsatı bekliyordu. Tüm bu hedef gözeterek öldürme eylemleri karşı tarafın küçük bir hata yapmasını beklemekten ibaret.”
Geçtiğimiz yıl Kahire ve Doha'daki müzakere masalarında Sinwar'ın sürgüne gideceği bir anlaşmaya varılabileceği konuşuluyordu
Bazıları Sinwar'ın sınırı geçerek Refah kentinin Mısır tarafındaki bir tünelde saklanmış olabileceğini öne sürüyordu. Bu tür teoriler, Hamas saflarında şüpheli muhbirlerin infazcısı olarak yükselen bir adamın ideolojik gayretini hafife alıyordu.
Aman askeri istihbarat servisindeki görevi Sinwar ve diğer Hamas liderlerini incelemek olan Milshtein, nihai ölümünden aylar önce bir tahminde bulunmuştu: “Gazze'de kalmak ve ölene kadar savaşmak onun temel DNA'sında var. Sığınağında ölmeyi tercih edecektir.”
Bu durumda Sinwar'ın istediği oldu. Ölümü belki de her iki tarafın da kararlılığıyla önceden belirlenmişti. Asla gitmeyecek ya da teslim olmayacaktı ve yüksek teknolojili istihbaratın öncülük ettiği av başarısız olursa, İsrail sonunda öldürülene kadar Gazze'yi dümdüz etmeyi tercih etti.
Ölümünün savaşı durdurup durdurmayacağı ise başka bir soru.
Mossad'ın eski müdür yardımcısı Ram Ben-Barak, Sinvar'ın düşüşünden sonra “başka birinin geleceğini” öngörmüştü.
Ben-Barak “Bu ideolojik bir savaş, Sinwar'la ilgili bir savaş değil” dedi.
Milshtein şöyle dedi: “Neredeyse 50 yıllık suikastlardan sonra bunun oyunun temel bir parçası olduğunu anlıyoruz. Bazen çok önemli bir lidere suikast düzenlemek gerekebilir. Ancak bunun bir oyun değiştirici olacağını ve liderlerinden birini öldürdüğünüz için ideolojik bir örgütün çökeceğini düşünmeye başladığınızda, bu tamamen bir hatadır.
“Bir fantezi yaratamazsınız. Bu savaşı sona erdirmeyecektir.”
Kaynak: The Guardian
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.