Yazar: Eldar Mamedov

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

AB'nin aşırı sağcı gündem tarafından ele geçirilmesi, gelişen göç politikası, İsrail'e verdiği güçlü destek ve İslam ve Filistin davasına yönelik düşmanlığı ile gözler önüne serilmektedir.

Bir başka Avrupa Birliği ülkesi, Hollanda, geçtiğimiz günlerde keskin bir sağa dönüş yaptı. İslamofobik görüşleriyle tanınan aşırı sağcı Özgürlük Partisi lideri Geert Wilders, 2023 genel seçimlerinin ardından altı ay süren müzakerelerin ardından, hükümeti kurmak üzere üç merkez sağ parti ile anlaşmaya vardı.

Böylece Hollanda, İtalya, İsveç, Finlandiya ve Macaristan gibi aşırı sağcı partiler tarafından yönetilen, koalisyon ortağı olan ya da parlamento desteği için bu partilere bel bağlayan AB üyelerinin genişleyen saflarına katılma yolunda ilerliyor.

Hollanda'nın anlaşmasının, AB'nin güçlü yürütme organı olan Avrupa Komisyonu'nu kimin yöneteceği de dahil olmak üzere Avrupa bloğunun önümüzdeki beş yıl boyunca izleyeceği politikaları etkileyecek olan bu ayki AB seçimlerinden sadece birkaç hafta önce açıklanmış olması önemli.

Anketler, Hollanda'daki gelişmeleri yansıtan aşırı sağ partilerin yükselişini öngörüyor; Avrupa Parlamentosu'nda bu tanıma uyan iki siyasi grup var: Avrupa Muhafazakârları ve Reformistleri (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi (ID).

Politico'nun "anketlerin anketine" göre, ECR ve ID'nin 720 kişilik mecliste mevcut 127 sandalyeden 140'tan fazlasını kazanacağı tahmin ediliyor.

Ancak bu rakamlar, Avrupa siyasetindeki en büyük güç olan ve 170 sandalye kazanacağı tahmin edilen merkez sağ Avrupa Halk Partisi'nin (EPP) ulusal düzeyde ve Avrupa Parlamentosu'nda aşırı sağın bazı kesimleriyle, özellikle de ECR ile giderek daha fazla iş birliği yapması nedeniyle, ECR ve ID'nin potansiyel etkisinin boyutunu yansıtmamaktadır.

Avrupalı aşırı sağ partiler bir dizi konuda büyük ölçüde ayrışıyor. Avrupa düzeyinde ECR partisine liderlik eden İtalya Başbakanı Giorgia Meloni Ukrayna'nın sadık bir destekçisiyken, ID partisinin iki parçası olan Fransız Ulusal Rallisi ve Almanya için Alternatif (AfD) (AfD, lider üyesinin Nazi SS'leri hakkındaki yorumları nedeniyle geçen ay ihraç edilene kadar) Moskova'ya daha dost olarak görülüyor.

Kale Avrupası

Ancak bu partilerin tümünü birleştiren şey, Avrupa'yı beyaz, Hıristiyan insanların farklı, özellikle de beyaz olmayan geçmişe sahip olanlar üzerinde doğuştan gelen ayrıcalıklara sahip olduğu bir kale olarak gören etnosentrik görüşleri; göç ve İslam'a karşı düşmanlıkları ve değişen derecelerde sosyal muhafazakarlıklarıdır.

Dış politika açısından bu görüşler, Filistin davasına ve Katar, Türkiye, İran ve uluslar ötesi Müslüman Kardeşler gibi siyasi İslam'a sempati duyan ya da onu temsil ettiği düşünülen aktörlere düşmanlığın yanı sıra İsrail'e güçlü bir destek anlamına gelmektedir.

Aşırı sağın artan siyasi ağırlığı, geleneksel merkez sağ tarafından gizlice normalleştirilmesine yol açmıştır.

Bu görüşler aynı zamanda, Avrupa Parlamentosu'nda Körfez'le ilgili konularda yapılan oylamalarda görüldüğü üzere, BAE ve Suudi Arabistan gibi Müslüman dünyasında sözde yıkıcı güçlere karşı bir siper olarak görülen aktörlere verilen destek yoluyla da kendini göstermektedir.

Aşırı sağın artan siyasi ağırlığı, EPP'nin temsil ettiği geleneksel merkez sağ tarafından gizlice normalleştirilmesine ve ana akımlaştırılmasına yol açmıştır. İkinci dönem için aday olan Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve EPP, kısmen siyasi fırsatçılıktan kısmen de samimi bir görüş yakınlığından dolayı Meloni'nin desteğini almaya çalıştı.

Von der Leyen'in İsrail yanlısı en kararlı AB yetkililerinden biri olarak öne çıktığını da belirtmek gerekir.

Göç politikası

Daha az göze çarpan ancak daha derin sonuçlar doğuran bir şekilde, AB'nin aşırı sağ gündem tarafından ele geçirilmesi, gelişen göç politikası, özellikle de beyaz olmayan göçü reddetmesi ile gösterilmektedir.

Bu politika esasen göçmenlerin AB'ye gelmesini engellemek için Kuzey Afrika'daki müşteri devletlere rüşvet vermekten ibarettir. Lighthouse Reports tarafından yakın zamanda yapılan bir araştırma, AB fonlarının "göç yönetimi" anlaşmaları kisvesi altında Sahra altı topluluklara karşı insan hakları ihlallerinde nasıl kullanıldığını detaylandırmaktadır.

Bu strateji AB'deki siyasi yelpazede hem muhafazakârlar hem de liberaller arasında destek görmektedir. Bu sağcı gündemin ana akımlaşması o kadar dikkat çekicidir ki, AB'nin iş ve sosyal haklardan sorumlu komiseri Nicolas Schmit, AB tarafından desteklenen ve finanse edilen bu anlaşmaların etkinliği, şeffaflığı ve insan haklarına uygunluğu konusunda Von der Leyen'e açıkça meydan okumuştur.

Ancak Avrupa'da esen siyasi rüzgarlar göz önüne alındığında bu tür politikaların yeniden gözden geçirilmesi pek olası görünmüyor.

Wilders'in Hollanda'daki zaferi ise tam tersi bir yöne işaret ediyor. Koalisyon anlaşması sadece "şimdiye kadarki en katı" iltica politikasını yürürlüğe koymayı taahhüt etmekle kalmıyor, aynı zamanda İsrail'deki Hollanda büyükelçiliğini Kudüs'e taşıma taahhüdü gibi mevcut Müslüman nüfusu yabancılaştıracak önlemler de öngörüyor.

Yakın zamana kadar Wilders Brüksel'de eksantrik bir parya olarak görülüyordu. Ancak bu durum değişebilir. Bir zamanlar Ukrayna'ya şüpheyle yaklaşan Wilders, yeni hükümet anlaşmasının bir parçası olarak Ukrayna'ya desteğini sürdürme sözü verdi.

Hollandalı siyaset bilimci Cas Mudde'nin X'te (eski adıyla Twitter) belirttiği gibi: "Meloni gibi Wilders da Ukrayna'ya desteğin AB içinde 'kabul edilebilirlik' için yeni bir turnusol testi haline geldiğini öğrendi. Bunu kabul ederseniz, kendi ülkenizde liberal demokrasiyi zayıflatmak için daha fazla alanınız olur."

Bunun aynı zamanda Orta Doğu gibi diğer alanlarda AB politikasını şekillendirmek için daha fazla alan sağladığını da ekleyebiliriz. Bu da İsrail'deki sağcı hükümeti ve Arap dünyasındaki otoriter yöneticileri memnun edecektir.

Kaynak: middleeasteye.net

Eldar Mamedov'un Letonya Üniversitesi ve İspanya'nın Madrid şehrindeki Diplomatik Okul'dan diplomaları vardır. Letonya Dışişleri Bakanlığı'nda ve Washington DC ile Madrid'deki Letonya büyükelçiliklerinde diplomat olarak çalıştı.