Yazar: Madawi al-Rasheed

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

İpleri babasının elinden aldıktan sonra Muhammed bin Selman zor bir karar vermek zorunda kalacak ve kendisini gölgede bırakmayacak uygun bir aday arayacak

Teorik olarak, gelecekteki veliaht prensi atarken Suudi Arabistan'ın 1992 tarihli temel yönetim yasasına başvurması gerekiyor. Bu yasa, yöneticilerin İbn Suud'un soyundan gelen erkeklerden seçilmesini ve "aralarından en dürüst olanın" bu göreve getirilmesini öngörüyor. Ancak Kral Selman'ın 2017'de yaptığı bir değişiklik, İbn Suud'un oğullarından sonra "kurucu kralın soyundan gelen aynı kola mensup kral ve veliaht prens olmaması" gerektiğini belirtiyor.

Muhammed bin Selman, kral olarak bu değişikliği görmezden gelip kardeşlerinden birini veliaht prens olarak atayabilecek güce sahip olsa da bunun sonuçları olacaktır. Bu hamle, Suud Hanedanı'nın diğer kollarını daha da dışlanmış hissettirebilir.

Kararın Etkileri ve İktidarın Kurulması

Böyle bir hamle, el-Fahd ve el-Sultan gibi önemli kollara mensup geniş kuzen havuzunu daha da yabancılaştıracaktır. Şimdiye kadar Muhammed bin Selman'ın kimi veliaht prens olarak seçeceğine dair söylentilere rağmen bu karar gizli tutuldu.

2014 yılında Kral Abdullah, veliaht prensin ve kendisinin kısa süre içinde ölmesi halinde oluşacak güç boşluğundan korkarak veliaht prens yardımcılığı makamını ihdas etmişti. Ancak veliaht prens yardımcılığı makamı, Muhammed bin Selman'ın 2017'de veliaht prens rolüne yükseldiğinden beri boş.

Kral Selman, iki nedenden ötürü hiçbir zaman bir veliaht prens yardımcısı atamadı. Birincisi, 2017 yılında otuzlu yaşlarının başında olan Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın genç yaşı, yakın zamanda ölmesi ihtimalini ortadan kaldırıyordu. İkincisi ve daha da önemlisi, Kral Selman uygun bir veliaht prens yardımcısı bulmakta zorlanabilirdi çünkü kendisi ve oğlu, Suud soyunun Nayif ve Abdullah gibi bazı kollarını karşısına almıştı.

Eski Veliaht Prens Muhammed bin Nayif, içişleri bakanlığı ve istihbarat servislerinde onlarca yıl son derece hassas ve önemli görevlerde bulunduktan sonra kenara atıldığında en aşağılayıcı darbeyi aldı. Ev hapsine alındı ve o zamandan beri kamu hayatından kayboldu. Kral Abdullah'ın Suudi Arabistan Ulusal Muhafızları'nın eski şefi olan oğlu Mutaib de askeri görevinden alındığında aynı şekilde aşağılandı ve o da yolsuzluk iddialarının ardından kamu hayatından kayboldu.

Kral Selman ve oğlu, kraliyet ailesinin bu iki koluna ve onların soyundan gelenlere kendilerini sevdirmediler. Kral, hala diğer önemli kollardan bir veliaht prens yardımcısı seçebilirdi ama bunu yapmadı. Belki de Kral Selman, yaşlı prenslerin himayesi olmadan kendi oğlunun güç tabanını oluşturması için zamana sahip olmasını istedi.

Kraliyet Ayrıcalıkları

Son yedi yıldır Muhammed bin Selman tek başına veliaht prens oldu. Fiilen devlet haline geldi ve ordudan eğlenceye kadar Suudi Arabistan'da hükümetin ve yaşamın her alanında muazzam bir güç elde etti. Muhammed bin Selman, sadece yakın arkadaşlarını, yabancı danışmanlarını ve zümresini dinleyen mutlak bir yönetici oldu. İç ve dış politikaları, kıdemli ve daha deneyimli prenslerden oluşan geniş bir gruba danışmaktan ziyade kendi arzularını yansıtıyor. Bir veliaht prens yardımcısı, en hafif tabirle baş belası olurdu.

Buna ek olarak, veliaht ve veliaht yardımcısı pozisyonları için uygun adayların çoğunun aklında, Muhammed bin Selman'ın 2017'de güçlü yetkililere karşı geniş kapsamlı bir "yolsuzlukla mücadele" baskısı başlatmasının ardından bir gözaltı merkezi olarak ikiye katlanan Riyad Ritz Carlton'ın anısı var. Daha sonra devlete milyarlarca dolar ödedikten sonra onları serbest bıraktı.

Gelecek İçin Kararlar

Geleceğin kralı olarak Muhammed bin Selman, kendisine meydan okumayacak ve deneyim, yaş veya aura nedeniyle olduğundan daha güçlü görünmeyecek uygun bir veliaht prens ve yardımcı atama zorluğuyla karşı karşıya kalacak. Daha az güçlü ve daha uysal prensler seçmesi gerekecek ki otoritesini ve tek fikirliliğini zayıflatmasınlar.

Bu kararlar kesinlikle kraliyetin ayrıcalıkları olduğu için Suudi toplumunun bu süreçle ilgisi olmayacak. Liderliğin geleceği, baskı grupları ya da sivil örgütlerden yoksun, haklarından mahrum bırakılmış bir toplumun ötesinde şekillenecek. Din alimleri, tüccarlar ve aşiret grupları bu konuda hiçbir söz hakkına sahip olmayacak; Muhammed bin Selman kimi seçerse ona biat etmeleri için saraya çağrılacaklar. Baskıcı bir mutlak monarşi böyle işler; bırakın iktidarı paylaşmayı, kendi soylularına bile danışmaz, elitlerden ve eşraftan bahsetmez.

Kaynak: middleeasteye.net

Madawi al-Rasheed: London School of Economics Orta Doğu Enstitüsü'nde misafir profesör olarak bulunuyor. Arap Yarımadası, Arap göçü, küreselleşme, dinsel ulusötesicilik ve toplumsal cinsiyet meseleleri üzerine kapsamlı yazılar yazmıştır.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.