Yazarlar: Keir Simmons, Doha Madani ve Natasha Lebedeva
Çeviri: M. Hulusi Cengiz
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan NBC News’e verdiği özel mülakatta, Ukrayna’nın NATO üyeliği teklifinin "aceleye getirilecek" bir konu olmadığını belirtti ve ülkesi ile Rusya arasındaki ilişkilerin "gelişmekte olduğunu" ekledi.
New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu oturumları arasında konuşan Erdoğan, ABD ve Batı ittifakının diğer üyelerinin "Ukrayna’nın üye bir devlet olmasını istemediklerini" ifade etti. "Bunlar aceleye getirilecek sorular değil," dedi. "Kararlarımızı verirken diğer NATO üyesi ülkelerin tutumunu her zaman göz önünde bulundurur, bu olası soruları masaya yatırır ve nihai kararımızı buna göre veririz."
Zelenskyy'nin açıklamaları, bu hafta Beyaz Saray'a zafer planını sunacak olan Ukraynalı mevkidaşı Volodymyr Zelenskyy için büyük olasılıkla hayal kırıklığı yaratacak. Zelenskyy'nin özel kalem müdürü Andrii Yermak'a göre, Zelenskyy'nin önerisinin ayrıntıları Başkan Joe Biden'a sunulana kadar gizli tutuluyor, ancak hızlı hareket etme gerekliliği ve NATO üyeliğinin güvenlik garantisi de dahil olmak üzere bazı temel detaylar ortaya çıkmış durumda.
Salı günü geç saatlerde bir Telegram mesajında Zelenskyy, Erdoğan ile "barış formülünün uygulanmasını" görüştüğünü belirtti. Ancak Türk lider, NATO üyeliğine giden yolun hızlandırılması umutlarını, NBC News'e verdiği mülakatta boşa çıkarmış görünüyor.
İttifakın diğer üyelerinin tutumunu da dikkate alacağız
İttifakın diğer üyelerinin tutumunu da dikkate alacağını söyleyen Erdoğan, "Gelişmeleri, müzakereleri takip edeceğiz ve buna göre nihai bir karara varacağız. Bunlar aceleye getirilecek kararlar değil," dedi.
Erdoğan, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden kısa bir süre sonra NATO'ya katılmak için başvuran İsveç ve Finlandiya'nın üyelik tekliflerini veto etme tehdidiyle NATO üyelerini şoke etmişti. Bu ülkelerin NATO'ya bir an önce katılmalarını isteyen diğer müttefiklerini de hayal kırıklığına uğrattı.
NATO’nun 30 üyesinin parlamentolarının yeni üyeleri onaylaması gerekiyor, ancak Erdoğan, İskandinav ülkelerinin Türkiye’nin terörist olarak gördüğü Kürt isyancı gruplara karşı tutumlarını değiştirmelerini şart koşmuştu.
Ayrıca Erdoğan, aranan teröristlerin Türkiye’ye iade edilmesini ve Türkiye’nin 2019’da Suriye’nin kuzeydoğusuna düzenlediği askerî harekâttan sonra getirilen silah kısıtlamalarının kaldırılmasını talep etmişti. Sonuç olarak Türkiye, her iki ülkenin de üyeliğini onayladı.
Erdoğan, NBC News’e verdiği özel mülakatta, Türkiye’nin Ukrayna’nın NATO üyeliği konusunda "acele etmeyeceğini" söyledi: "Gelişmeleri, müzakereleri takip edeceğiz ve ona göre nihai kararımızı vereceğiz."
Erdoğan, İsveç'in NATO üyeliğini, ABD Kongresi'nin Türkiye'nin 40 yeni F-16 savaş uçağı ve ülkenin filosunu modernize edecek kitler satın alma talebini onaylamasına bağladı.
Erdoğan, önümüzdeki ay Rusya'da yapılacak BRICS konferansına katılma davetini kabul ederek, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın öncülük ettiği gelişmekte olan ülkeler bloğuna açık olduğunun sinyalini verdi. Bu nedenle bazı çevrelerde eleştirildi.
Erdoğan, "Rusya ile ilişkilerimiz çok boyutlu; siyasi, ekonomik, kültürel ve savunma sanayi ile ilgili boyutları var," dedi. "Bu çok boyutlu ilişkilerimiz ve dayanışmamız her geçen gün genişliyor."
Erdoğan’ın Moskova’ya yönelmesi, Türkiye’nin Moskova ve Washington arasında önemli bir coğrafi ve siyasi merkezde yer alması nedeniyle ABD ile ilişkilerin gergin olduğu yılların ardından geldi. Ve bu gerginliğin bir nedeni de Gazze'deki kriz olabilir.
Erdoğan: Hamas terör örgütü değil!
Erdoğan’ın Hamas konusundaki tutumu birçokları için kışkırtıcı bulunuyor. Zira savaşın üzerinden neredeyse bir yıl geçmesine rağmen Erdoğan, Hamas'ı terör örgütü olarak kınamayı reddetti ve İsrail’in liderliğine desteğini eleştirdi. NBC News'e verdiği demeçte, Hamas'ı "terör örgütü olarak görmediğini" çünkü bunu yapmanın Filistinlileri "terk etmek" anlamına geleceğini söyledi.
Türk lider, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun en sert eleştirmenlerinden biri oldu ve Salı günü Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, Ortadoğu’da şiddeti sürdürdüğünü söylediği İsrail’e karşı tavır almayan Batılı devletleri sert bir şekilde eleştirdi.
Gazze'deki sağlık yetkilileri, Hamas’ın 7 Ekim’de düzenlediği terör saldırılarının ardından İsrail'in başlattığı operasyonlar sırasında 41.000'den fazla kişinin öldüğünü bildiriyor. "Maalesef birçok Batılı ülke İsrail karşısında sessiz kaldı ve hiçbir tavır almadı," diyen Erdoğan, sözlerine şöyle devam etti: "NATO müttefikleri arasında ne yazık ki İsrail’in yanında yer alan birçok ülke var. Şu anda Amerika Birleşik Devletleri'ndeyiz ve ABD de bunlardan bir tanesi."
Biden, "Bir yandan İsrail'i eleştirirken diğer yandan da silah ve mühimmat desteğiyle İsrail’i desteklemekte," dedi. ABD’nin uçak gemisinin İsrail’e yardım etmek üzere Akdeniz’e gönderildiğini hatırlattı.
Hamas'ı terör örgütü olarak tanımlayan ABD ve diğer bazı ülkelerin aksine Erdoğan, Hamas'ı terör örgütü olarak tanımlamadığını çünkü Hamas’ın "anavatanlarını korumak için direndiğini" ve "bir direniş grubu" olarak görülmesi gerektiğini söyledi. Bu nedenle böyle bir gruba terör örgütü diyemeyeceğini belirtti.
Erdoğan’ın Ukrayna, Rusya ve İsrail’e yönelik tutumu, Amerika’nın bir sonraki başkanının karşı karşıya kalacağı karmaşık ve zorlu ittifakları gözler önüne seriyor. Ancak ABD'ye yönelik eleştirilerine rağmen Erdoğan, Beyaz Saray'ı kim kazanırsa kazansın onunla çalışmaya hazır olduğunu vurguladı.
"Ülkeleri, ulusları ve insanları yönetiyoruz. Bunu yaparken ayrı düşünmemiz mümkün değil," dedi. "Amerika’nın pozisyonu da küresel ölçekte, Rusya’nın pozisyonu da oldukça açık. Ve biz tüm yönetimlerle ilişkilerimizi yakın bir şekilde sürdüreceğiz."
Kaynak: NBC News
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.