Tenggara Stratejileri (Jakarta Postası) 

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

Endonezya hükümeti, İsrail Devleti ile diplomatik ilişkileri aktif olarak normalleştirmeye çalıştığına dair İsrail raporlarını yalanladı. Bahsedilen raporlar, Endonezya'nın bu normalleşme arayışının, ülkenin İsrail'in zaten üyesi olduğu çok taraflı Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Örgütü'ne (OECD) katılma çabalarına bağlı olduğunu öne sürüyordu. Endonezya, gelişmiş ülkelerin ekonomik forumuna katılımını, gelişmiş bir ülke olma yolunda önemli bir aşama olarak görüyor.

İsrailli bir yetkiliye göre Endonezya, OECD'ye girişini hızlandırmak amacıyla İsrail ile ilişkilerini normalleştirebilir. Yetkili, İsrail medyasının, OECD Genel Sekreteri Mathias Cormann'ın İsrail'in Endonezya'nın OECD'ye girme teklifine itirazından feragat etmesi karşılığında Endonezya'dan bir taahhütte bulunmasını istediğini doğruladı. Ancak İsrail, Endonezya'nın normalleşmeyi taahhüt etmesi gerektiği konusunda ısrar ediyor. Cormann'ın bu talebi içeren bir anlaşmaya aracılık ettiği bildirildi.

OECD, kararlarını oybirliği ile aldığı için İsrail'in itirazı nedeniyle Endonezya'nın üyelik süreci başlayamadı. İsrail, Jakarta ile diplomatik bağların olmamasını ve "Orta Doğu'daki durumu" gerekçe göstererek itirazını haklı çıkardı. Ancak İsrail'in bu tutumu, Endonezya'nın İsrail'in Filistin'e karşı eylemlerine yönelik sesli muhalefetine bir yanıt olarak da görülebilir.

Endonezya ve İsrail arasındaki diplomatik uzlaşma planlarının Joe Biden'ın ABD Başkanı olduğu dönemde başladığı, ancak İsrail ile Filistin arasındaki artan çatışma nedeniyle kesintiye uğradığı bildirildi. Bununla birlikte, Endonezya'nın OECD'ye girme konusundaki ilerlemesi, İsrail'in Endonezya'nın Gazze'ye yardım ulaştırmasına izin vermesiyle ilişkilerde bir değişimi tetiklemiş olabilir. Buna karşın, İsrail, Türkiye'den benzer bir yardım talebini reddetmişti.

Endonezya Dışişleri Bakanlığı, İsrail ile normalleşme raporlarına yanıt olarak, İsrail'in Filistin'e yönelik zulümleri devam ederken böyle bir planlarının olmadığını açıkladı. Bakanlık, Endonezya'nın Filistin'in bağımsızlığını desteklemeye kararlı olduğunu yineledi ve Mayıs 2024'e kadar OECD katılım süreci için bir yol haritası açacağını duyurdu.

Hükümet, İsrail'in ültimatomu nedeniyle bir ikilemde. İsrail'in OECD ve teknik komiteler üzerindeki etkisi, Endonezya'nın hedeflerine ulaşmasını zorlaştırıyor. Ancak İsrail'e karşı tutumlarını değiştirmek, Endonezya için ciddi yerel ve uluslararası yankılar doğurabilir.

Endonezya'nın İsrail'e ihracatı 2022'de 187 milyon ABD doları, ithalatı ise 68,5 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. Endonezya, Abraham Anlaşmaları'na katılması için hem İsrail hem de ABD tarafından teşvik edildi. Donald Trump yönetimi, Endonezya'ya 1 milyar ABD doları vaat etti.

OECD üyeliği için, Endonezya'nın 26 OECD teknik komitesinin değerlendirmelerine dayalı düzenleyici reformları yürürlüğe koyması gerekiyor. İsrailli uzmanlar, Endonezya'nın OECD'ye girme sürecini etkileyebilecek bu komitelerde yer alıyor. Bazı analistler, Endonezya'nın OECD üyelik kriterlerini karşılamakta zorlanabileceğini belirtti.

Dışişleri Bakanı Retno Marsudi, Endonezya'nın İsrail ile normalleşmeyi veya diplomatik ilişkiler kurmayı planlamadığını doğruladı. Orta Doğu'daki mevcut gerilimler göz önüne alındığında, bu tür ilişkiler kamuoyunda huzursuzluk yaratabilir.

Geçmişte Endonezya'nın İsrail ile iletişim kanalları vardı, ancak bu, herhangi bir ticari iş birliğine yol açmadı. Bir yetkili, Endonezya'nın İsrail ile olan mevcut ilişkilerinin üçüncü bir taraf aracılığıyla dolaylı olduğunu belirtti ve bu ilişkilerin kapsamının küçük ölçekli olduğunu ekledi.

Kaynak: thejakartapost.com