Yazar: Majda Ruge
Çeviri: M. Hulusi Cengiz
Donald Trump'ın ilk döneminden bu yana Avrupa'ya yönelik söylemi, Avrupalıların ABD ile yapılan ticaret anlaşmalarından haksız bir şekilde yararlanırken Amerikan güvenlik garantilerinden serbestçe faydalandıkları fikri üzerine şekillenmiştir. Kanada ve Meksika ile ticaret savaşlarında “zaferler” ilan ettikten sonra ödül arayışındaki hırsı yakında Avrupa'ya yönelecektir. Ancak AB'nin ticaret cephesinde tam olarak ne bekleyebileceği net değildir.
Trump ve kabinesi, “Önce Amerika” ticaret politikasında belirtilen Amerika'nın Avrupa ile olan ticaret açığını azaltma ortak hedefine rağmen, gümrük vergilerinin nasıl ve hangi amaçlarla kullanılacağı konusunda farklı görüşlere sahiptir.
Sonuç olarak, Washington’dan ticaret müzakerelerine en az iki farklı yaklaşım gelecektir ve AB’nin çıkarlarını her ikisine karşı da koruması gerekecektir. Özellikle Çin şahinleri ile Başkan ve etrafındaki milyarderlerin anlaşma yapma içgüdüleri arasındaki etkileşim, Avrupalılar için çok önemli olacaktır.
Trump’ın ABD Ticaret Temsilcisi olarak seçtiği Jamieson Greer, gümrük tarifelerini üretimi Amerika'ya geri getirmek için gerekli bir araç olarak gören gerçek bir ekonomik milliyetçidir. Özellikle Amerika’nın Avrupa ile tarım ve otomotiv sektöründeki ticaret açığına odaklanmıştır. Greer, AB’ye tarifelerini düşürmesi ve tarife dışı engelleri kaldırması için baskı yaparak bunu düzeltmeye çalışacaktır.
Aynı zamanda, algılanan adil olmayan ticaret uygulamalarını dengelemek için Çin’e karşı sert ekonomik ve gümrük vergisi önlemlerinin yanı sıra kritik endüstrileri kendi ülkesine taşımayı ve Çin’in geleceğin endüstrilerindeki hâkimiyetini reddetmeyi savunmaktadır.
Greer, AB’nin teknoloji ve ihracat kontrolleri, gelen ve giden yatırım taraması ve tedarik zinciri esnekliği konularında Çin’e karşı ABD ile uyum sağlamasını bekleyecektir. Avrupa, bu konulardan bazılarında iş birliği yapmaya istekli olduğunu göstererek bunu, Trump’ın AB ihracatına yönelik gümrük tarifelerine yaklaşımını yumuşatmak için bir koz olarak kullanabilir.
Trump ve oligarklar: Pazarlık kozu olarak gümrük tarifeleri
Öte yandan Trump’ın gümrük tarifelerine yaklaşımı, genellikle ekonomik meselelerle pek ilgili değildir. AB ile olan ticaret açığından uzun süredir rahatsız olmasına rağmen, Kanada ve Meksika ile son zamanlarda yaşanan çatışmaların çözümünde de görüldüğü gibi, gümrük tarifelerini ticaret dışı konularda taviz koparmak için bir araç olarak kullanma eğilimindedir.
Dahası, Trump ve milyarder danışmanları ile bazı kabine üyeleri, Greer ve diğer Çin şahinleri gibi maksimalist Çin politikasına aynı düzeyde bağlı değildir. Trump’ın ilk dönemindeki sicili, teknoloji transferlerini sıkı bir şekilde kontrol etmek ya da Tayvan’ı korumak yerine Çin ile ekonomik anlaşmalar yapmakla daha çok ilgilendiğini göstermektedir.
Özellikle Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve TikTok CEO’su Shou Zi Chew’i yemin törenine davet etmiş ve görevdeki ilk gününde TikTok’a yönelik kongre yasağını kaldırmıştır. Yakın danışmanı Elon Musk’ın Çin’de muhtemelen korumak istediği doğrudan ticari çıkarları bulunmaktadır. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, Çin’e uygulanan %10’luk gümrük vergisi, Trump’ın seçim vaadi olan %60’a ya da Greer ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio gibi Çin şahinleri tarafından savunulan Çin’in normal ticari ilişkiler statüsünün iptaline kıyasla nispeten mütevazıdır.
Sonuç olarak Trump ve iş danışmanlarının daha işlemsel bir yaklaşım benimsemeleri, katı politikalara daha az odaklanmaları ya da bu konuda ısrarcı olmamaları muhtemeldir. Başka bir deyişle, Trump çok fazla tehdit savurabilir ancak zafer kazanması hâlinde geri adım atması olasıdır.
Avrupalılar iki kamp arasında nasıl yol alabilir?
Bu, Avrupalıların Greer’in taleplerinden muaf tutulacağı anlamına gelmemektedir. O ve Trump, kesinlikle ABD’nin ticaret açıklarını azaltmaya kararlıdır. Trump’ın son kararnamesi, USTR’yi karşılıklı gümrük tarifeleri uygulamak üzere ticaret ortaklarının tarife yapısını gözden geçirmekle açıkça görevlendirmiştir. Başkan Çin’i çevrelemeyi o kadar önemsemese de, Greer’in AB’nin Çin’den ayrışmayı amaçlayan ekonomik tedbirler alması çağrısına karşı çıkması olası değildir. Buna karşılık Trump, bir zafer kazanmaya odaklanacak ve Avrupalıların ona ne tür bir zafer sunabileceği sorusunu gündeme getirecektir.
Bir yandan bu talepleri dengelemek, diğer yandan da buna yanıt verecek strateji üzerinde asgari düzeyde birlik sağlamak AB’nin en büyük zorluğu olacaktır. AB’nin bir yandan Trump’ın kazanma söylemine olan açlığını yatıştırması, diğer yandan da Greer ile Çin konusunda daha ciddi bir iş birliğine giderek çıkarlarını koruması gerekecektir. Aynı zamanda AB’nin, gümrük tarifelerinin uygulanması hâlinde ABD’li işletmeleri ikna edici bir şekilde misilleme yapmakla tehdit etmesi gerekmektedir.
AB’nin Trump yönetimine sunduğu “hoş geldin paketi”, hem Çin’le ilgili havuçlar hem de ABD’nin gümrük vergileri uygulaması hâlinde misilleme tedbirleri tehdidi sunması bakımından iyi bir başlangıçtır. Ancak ekonomik güvenlik, üye devletler için ulusal bir yetki olmaya devam ettiğinden, Çin’le ilgili tüm konularda birlik sağlamak zor olacaktır. Aslında Trump’ın agresif yaklaşımı, Biden yönetimi altında Çin konusunda başlayan AB-ABD iş birliğini şimdiden tersine çevirme tehdidi yaratmaktadır.
Atılacak ilk adım hem AB hem de ABD için hayati önem taşıyan sektörlerde tedarik zinciri dayanıklılığı oluşturmaya odaklanmak olabilir. Parasetamol veya ibuprofen gibi yaygın olarak kullanılan ilaçlarda ABD ve AB’nin ucuz Çin ithalatına bağımlılığının azaltılması, her iki tarafın da çıkarına olacaktır. Avrupa pazarını, üretim tabanını zayıflatan yapay olarak ucuz Çin mallarının büyük akışından korumak da öyle.
AB’nin paketi ancak gümrük vergilerinin uygulanmasını önleyecek ya da en azından Washington’dan gelecek karşıt tedbirlerin sırasını etkileyecek kurnaz taktiklerle eşleştirilirse etkili olacaktır. Misilleme tehdidi inandırıcı olmalı ve AB’nin ABD’ye ekonomik zarar verebileceği alanlara odaklanmalıdır.
Ticaret savaşından kaçınmak için inandırıcı bir misilleme tehdidi gereklidir. Bu da AB’nin özellikle savunma alanında ciddi yatırım ihtiyacı göz önünde bulundurulduğunda çok zararlı olabilir. Risklerin ne kadar yüksek olduğu düşünüldüğünde, Avrupalıların içgüdülerine karşı gelmek zorunda kalacakları durumlar olacaktır.
Kaynak: Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR)
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.