Yazar: Janusz Bugajski
Çeviri: M. Hulusi Cengiz
Varşova, tüm yetişkin erkekler için gönüllü askerî eğitim başlatmayı ve Polonya Silahlı Kuvvetlerini yarım milyon askeri personel ve yedek askerden oluşacak şekilde güçlendirmeyi planlıyor. Buna ek olarak, askerî harcamalarını artırıyor ve NATO müttefiklerini savunma bütçelerini yükseltmeye çağırıyor.
Polonya’nın bu askerî genişlemesi, ülkenin cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası sürecinde gerçekleşiyor ve iki büyük siyasi kamp da ulusal güvenlik konusunda zayıf görünmek istemiyor.
Polonya, Rusya’nın Ukrayna’yı Şubat 2022’de tam kapsamlı işgalinden bu yana, Rusya ile olası bir savaşa hazırlıklarını canlandırıyor. Washington’un, Ukrayna’yı topraklarının bir kısmını ve egemenliğinin bazı unsurlarını teslim etmeye zorlaması durumunda, Polonya hükümeti Rusya’nın ekonomik yaptırımların kaldırılmasıyla toparlanıp yeniden silahlanacağına ve bir sonraki savaşın ön saflarında Polonya’nın yer alacağına inanıyor.
Son haftalarda, Başbakan Donald Tusk’un liderliğindeki koalisyon hükümeti, Polonya’nın askerî kapasitesini ve toplumsal hazırlığını güçlendirmek için yurt içi ve yurt dışında bir dizi adım attı. Tusk, 7 Mart’ta parlamentoda yaptığı önemli bir konuşmada, Polonya’nın hızlandırılmış askerî yapılanmasının gerekçesini açıkladı.
Müttefiklerin paylaştığı istihbarat raporlarına göre, Moskova’nın önümüzdeki üç-dört yıl içinde çok daha büyük bir savaş için hazırlık yaptığı, askerî genişlemeye ve seferberlik kapasitesine büyük yatırımlar yaptığı bildirildi. Tusk ayrıca, Ukrayna'nın ABD’den güvenlik garantileri alamayacağını ve bu nedenle Polonya'nın durumunun daha da tehlikeli hâle geldiğini ifade etti.
Parlamento konuşmasında, Tusk her yetişkin erkek için gönüllü askerî eğitim başlatılacağını duyurdu. Amaç, zorunlu askerlik getirmeden teşviklerle yıllık eğitimler sunarak büyük bir yedek kuvvet oluşturmak. Eğitim programı, sivil savunma, ilk yardım ve silah kullanımı gibi dersleri içerecek. Kadınlar da bu programa gönüllü olarak katılabilecek.
Tusk, hükümetin Polonya'da 500.000 kişilik bir ordu kurma ihtiyacını değerlendirdiğini belirtti.
Polonya hâlihazırda NATO’nun üçüncü, Avrupa Birliği’nin ise en büyük ordusuna sahip: 216.100 personel. Yalnızca ABD (1,3 milyon) ve Türkiye (481.000) Polonya’nın önünde yer alıyor. 2022 yılında, önceki PiS hükümeti, silahlı kuvvetlerin 300.000 kişiye çıkarılmasını hedeflemişti. Artan Rus tehdidi ve ABD’nin Avrupa’yı savunma konusundaki kararsızlığı nedeniyle bu sayı daha da yükseltildi.
Polonya’nın savunmaya odaklanması, askerî harcamalarındaki sürekli artışta ve silah alımlarında da görülüyor. 2022'de, Polonya NATO üyeleri arasında GSYİH’sinin %2’sinden fazlasını savunmaya ayıran dokuz ülkeden biriydi. 2023’te bu oran %3,9’a yükseldi ve ABD’yi (%3,49) dahi geride bıraktı. 2024’te bu oran %4,12’ye ulaştı ve 2025’te %4,7’ye çıkması bekleniyor. NATO, savunma harcamalarının en az %20’sinin askerî ekipman alımına ayrılmasını öngörüyor. Polonya bu hedefi aşarak savunma bütçesinin %50’sinden fazlasını modernizasyona ayırıyor.
Son olarak, Polonya, Belarus ve Rusya (Kaliningrad) sınırlarında büyük çaplı tahkimatlar inşa ediyor. 2,4 milyar avroluk “Doğu Kalkanı” projesi, 2028’e kadar tamamlanacak ve 700 km'lik sınırı fiziksel yapılar (sığınaklar, mayın tarlaları, tank savar bariyerleri) ve elektronik sistemlerle (uydu takibi, termal kameralar, drone karşıtı sistemler) donatacak. Bu projeye AB savunma programlarından da finansman sağlanacak.
Başkan Duda ve Başbakan Tusk, siyasi rakip olmalarına rağmen savunma konusunda iş birliği içinde. Duda, anayasada yıllık askerî harcamaların en az %4 olmasını garanti altına almak için değişiklik önerdi. Tusk bu öneriye açık olduğunu söyledi; muhalefet lideri Kaczyński de destek verdi.
Tusk ayrıca, AB’nin pandemi sonrası toparlanma fonlarından 7,2 milyar avroyu savunma harcamalarına yönlendirmek istediklerini duyurdu. Bu fonlar, Polonya’nın güvenlik altyapısını güçlendirmek, sivil sığınaklar inşa etmek, savunma sanayisini modernize etmek ve siber güvenliği artırmak için kullanılacak. Ayrıca, ülkedeki tüm sivil havaalanlarının askerî amaçlarla da kullanılabilecek şekilde dönüştürülmesi planlanıyor.
Polonya, NATO’nun doğu kanadının savunulması için harcamaların artırılması çağrısını sürdürüyor. Duda, NATO ülkeleri için asgari savunma harcaması oranının %2’den %3’e çıkarılmasını önerdi. Aynı gün, Trump da NATO üyeleri savunmalarına yeterince bütçe ayırmazlarsa ABD'nin onları savunmayabileceği yönünde bir uyarıda bulundu.
Tusk ise Avrupa’nın Rusya ile “silahlanma yarışını kazanması” gerektiğini vurguladı ve “küresel bir güç olduğumuza inanmalıyız” dedi.
26 Mart’ta Varşova’yı ziyaret eden NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, “Rusya saldırırsa, Polonya’yı tüm gücümüzle savunacağız” dedi. Polonya, Fransa ve İngiltere ile ikili güvenlik anlaşmaları üzerinde çalışıyor. Hatta Fransa'nın nükleer şemsiyesinin genişletilmesi ya da Polonya'nın kendi nükleer caydırıcılığını geliştirmesi seçenekleri gündemde.
Tüm bu askerî genişleme, 18 Mayıs’ta yapılacak olan cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde gerçekleşiyor. Mevcut Cumhurbaşkanı Duda, görev süresini tamamlayacağı için aday değil. En son anketlerde Varşova Belediye Başkanı ve Tusk’un partisinin adayı Rafal Trzaskowski %36 ile önde görünüyor. PiS destekli tarihçi Karol Nawrocki %26 ile ikinci sırada. Aşırı sağcı Kenfederacja hareketinin adayı Sławomir Mentzen'in üçüncü olacağı ve ikinci turda Nawrocki’yi destekleyeceği tahmin ediliyor.
PiS, Tusk hükümetini savunma konusunda zayıf, yasa dışı göçmenlere karşı yumuşak ve Almanya’nın etkisinde olmakla suçluyor. Tusk ise kendisini Avrupa’da güçlü bir savunma yanlısı olarak konumlandırdı, İngiltere ve Fransa ile ittifaklar kurdu ve AB’nin Göç ve İltica Paktı’na karşı çıktı.
Kim seçilirse seçilsin, Polonya’nın savunmasını güçlendirme ve askerî kapasitesini artırma yönündeki çabaları sürecek gibi görünüyor. Zira Rusya ile bir savaş ufukta belirmiş durumda.
Janusz Bugajski; Washington, DC'deki Jamestown Vakfı'nda Kıdemli Üyedir. Balkanlar'da yayınlanan birkaç uzun soluklu televizyon şovuna ev sahipliği yaptı; Avrupa, Rusya ve transatlantik ilişkiler hakkında 21 kitap yazdı; ve çeşitli medya kuruluşları için köşe yazarlığı yapıyor.
Kaynak: The Jamestown Foundation
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.