Yazar: Ragip Soylu
Çeviri: M. Hulusi Cengiz
Suriyeli muhaliflerin Halep'i ele geçirdiği çarpıcı saldırı, Ukrayna'nın Rusya müttefiki olan Şam hükümetine karşı operasyonun planlanmasına yardım ettiği iddialarını gündeme getirdi.
Yıllar boyunca Ukrayna istihbaratının, Suriye'nin kuzeyindeki Rusları hedef alan sabotaj ve saldırıların videolarını sızdırdığı öne sürüldü. Bu saldırılarda genellikle Ukrayna'nın 2022'deki Rus işgalinden bu yana etkili bir şekilde kullandığı birinci şahıs görüşlü (FPV) "kamikaze" insansız hava araçları yer aldı.
Türkiye'deki birçok gözlemci, FPV İHA kullanımının Suriyeli muhalif savaşçılara Beşar Esad güçlerine karşı önemli bir avantaj sağladığına inanıyor. Bu insansız hava araçları, muhaliflerin ateş hattının ötesini hedef almasına, zırhlı araçları etkisiz hale getiren koordineli saldırılar düzenlemesine ve cephe hatlarının çökmesine yol açtı.
Kremlin yanlısı bir Telegram hesabı, bu sürpriz saldırıyı, Ukrayna'nın ağustos ayında Rus topraklarının geniş bir kısmını ele geçirdiği Kursk operasyonuyla karşılaştırdı.
Rus yetkililer, geçtiğimiz yıl boyunca Ukrayna'nın İdlib'deki Suriyeli muhaliflere FPV insansız hava araçları sağladığını ve Hey'et Tahrir el Şam (HTŞ) savaşçılarını eğittiğini defalarca iddia etti.
Rusya Devlet Başkanlığı'nın Suriye temsilcisi Alexander Lavrentiev, Moskova'nın elinde, Ukrayna Savunma İstihbarat Müdürlüğü (GUR) uzmanlarının İdlib'de faaliyet gösterdiğine dair kanıtlar olduğunu söyledi. Lavrentiev'e göre bu uzmanlar, HTŞ savaşçılarına insansız hava araçlarını nasıl üreteceklerini öğretiyordu.
Aralarında Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un da bulunduğu diğer Rus yetkililer ve Suriye hükümetine bağlı El Vatan gazetesi, daha önce Ukrayna İstihbarat Teşkilatı (GUR) Başkanı Kyrylo Budanov ile HTŞ arasında temaslar olduğunu öne sürdü. Bu iddialar arasında Ukrayna istihbarat birimlerinin İdlib'e konuşlandırıldığı da yer aldı.
Erişimi Kolay
Ancak bazı kaynaklar, Ukrayna'nın Halep saldırısındaki etkisinin, varsa bile, sınırlı olduğunu söylüyor. Konuyla ilgili bilgi sahibi bir Türk kaynak, Middle East Eye'a yaptığı açıklamada, HTŞ'nin FPV İHA'ları edinmek veya geliştirmek için Ukrayna'nın yardımına ihtiyaç duymadığını belirtti. Kaynak, karaborsada Türkiye'den kaçakçılık gibi birçok alternatif bulunduğunu ifade etti.
Türk yetkililer operasyona dahil olduklarını reddetse de Ankara'nın muhalif harekatın planlanmasında kilit bir rol oynadığına dair işaretler var. Aynı kaynak, “Bölgede ve Türkiye'de çok sayıda kamikaze drone üreticisi var,” dedi.
İstihbarat Raporu dergisi genel yayın yönetmeni ve uzun süredir Suriye'de muhabirlik yapan Cihat Arpacık, Şahin Tugayı gibi Suriyeli muhalif taburların bu tür saldırıları gerçekleştirmek için önemli bir dış yardıma ihtiyaç duymadığını belirtti.
Arpacık, Middle East Eye'a verdiği demeçte, “Şahin Tugayı, son 10 yıldır insansız hava araçları kullanıyor ve geliştiriyor. Çin ve diğer bölgelerden yedek parça ithal edebiliyorlar ve artık turbojet dronelar kullanıyorlar,” dedi.
Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan bir Ukraynalı yetkili, Kiev ile Suriyeli muahlifler arasında geçtiğimiz yıl bazı temaslar olduğunu doğruladı. Ancak yetkili, Ukrayna'nın saldırıya katkısının sınırlı olduğunu belirtti. Yetkili, “Bu taarruz için yardımın çok az bir kısmını üstlenebiliriz,” dedi.
İlginç bir şekilde, Rus savunma bakanlığına yakın bir Telegram hesabı olan Rybar da benzer bir görüşü dile getirdi. Hesapta, “GUR üyeleri İdlib'i ziyaret etti ancak orada sadece kısa bir süre kaldılar; bu, İHA operatörlerini sıfırdan eğitmek için yeterli değil,” ifadesi yer aldı.
“İkinci olarak, HTŞ'nin uzun süredir kendi İHA programı vardı ve militanlar 2023'e kadar bir jet uçağı gösterdi. Saldırı dronları artık benzersiz ya da dışarıdan yardım almadan erişilemez olmaktan çıktı; Myanmar'daki isyancılar bile bunları kullanıyor.”
Middle East Institute düşünce kuruluşunda yerleşik olmayan akademisyen Anton Mardasov, Ukrayna istihbaratının isyancıların saldırısına karıştığına dair söylentilerin abartılı olduğunu ifade etti.
Mardasov, Ukrayna ile Tuareg isyancıları arasında yaşanan sıradan istihbarat temaslarının, “Ukrayna'nın isyancı gruplarla derin bağları varmış gibi gösterildiğini” söyledi.
“Elbette Ukrayna istihbaratının İdlib'deki bazı muhalif gruplarla temasları vardı ancak bu iş birliği bununla sınırlıydı,” diye ekledi.
Kaynak: Middle East Eye
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.