Yazar: George Friedman

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

Amerika Birleşik Devletleri, Vietnam Savaşı'nın sonlarına doğru Kuzey Vietnam ile görüşmelere başladığında askeri olarak yenilmemişti, ancak Viet Kong'u yok etme görevinde başarısız olmuştu.

Kuzey Vietnam da savaşı kazanmamıştı, ancak çatışmanın sonucu açıktı: İki taraf da diğerine tam olarak boyun eğdiremezdi. Jeopolitik açıdan Güney Vietnam, Kuzey Vietnam için ABD’den daha önemliydi. Kuzey Vietnam teslim olamazdı, ancak ABD teslim olabilirdi.

Vietnam Savaşı, jeopolitik zorunlulukların bir ürünüydü ve sonucu da askeri gerçekliğin bir sonucuydu. Savaş, çok uzun süren müzakerelerle sona erdi. Barış görüşmeleri doğası gereği jeopolitik değildi. Daha ziyade, her iki tarafın da iç siyasi koşulları dikkate almak zorunda olduğu jeopolitik bir gerçekliği kabul eden bir çözüm mühendisliği meselesiydi. ABD, toplam askeri başarısızlığı kabul edemezdi, bu yüzden “onurlu bir barış” talep etti. Kuzey Vietnamlılar ise savaşın maliyetini, Kuzey Vietnam halkına emperyalist gücün kahramanca yenilgisi olarak gerekçelendirmek zorundaydı.

Savaşın başlatılması, jeopolitik bir gerekliliğe dayanıyordu. Kuzey Vietnam, tüm ülkeyi komünist bir rejim altında birleştirmek zorundaydı. ABD bunu durdurmak zorundaydı, çünkü Vietnam, jeopolitik olarak önemli olduğu için değil, Washington erken teslimiyetin müttefiklerin ABD temelli ittifak sistemlerine olan güvenlerini kaybetmelerine neden olacağından korktuğu için müdahale etti. Her iki taraf için de riskler yüksekti, ancak Kuzey Vietnam'ın oyundaki payı daha fazlaydı. Müzakerelerin gerçekliği, sonucun nasıl görüneceği ve yarattığı siyasi imajla ilgiliydi.

Aynı durum, Ukrayna savaşı için de geçerli.

Her iki taraf da kazandığından daha fazlasını elde etmek için en düşük siyasi bedeli ödemek istiyor. Rusya, Batı'ya karşı bir tampon olarak Ukrayna'yı yeniden kazanmak istedi. ABD ise Rusya'nın NATO sınırına dayanmasını istemiyordu. Savaş yapıldı ve Rusya, Ukrayna'nın doğusunda istediğinden daha küçük de olsa bir tampon elde etmiş gibi görünüyor. ABD savaşı bitirmek istiyor ve sonuçtan memnun olmak zorunda. Ukrayna, şu anda Rusya ile müzakereler sırasında Vietnam Savaşı'nda Güney Vietnamlıların bulunduğu pozisyonda.

Savaşın sona ermesi kaçınılmaz ve medyada artık savaş sonrası gerçekliğe ilişkin makaleler yer alıyor. Bazı gözlemciler, hedge fonların Rusya'ya yatırım yapmaya ne kadar hevesli olduğundan bahsediyor. Diğerleri, Rusya'nın savaş ekonomisinden uzaklaşırken ödemesi gereken yüksek bir bedel olacağını söylüyor. Bazıları ise savaşın Avrupa ve Çin üzerindeki jeopolitik etkileri hakkında spekülasyon yapıyor.

Savaşın sonucu belli ve artık sorun jeopolitik olmaktan çıktı.

Müzakereler, savaş devam etsin ya da etmesin, uzun bir süre boyunca başarısız olabilecek ve yeniden başlayabilecek bir mühendislik sürecidir. Müzakereler, kısmen savaşın tam olarak hangi şartlarda sona erdirileceğiyle ilgili. Ancak bu, aynı zamanda bir iç politika meselesidir. Rusya, savaşı kaybetmiş gibi görünemez ve kamuoyunu kazandığına ikna etmeye çalışacaktır. ABD ise kendi halkını savaşı tek başına bitirdiğine ikna etmeye çalışacaktır. Her iki ülke içindeki siyasi pozisyonlar, her iki lider için de tehlikede.

Her ikisi de savaş sonrası dünyanın nasıl olacağını düşünmek zorunda. Savaş nasıl sona ererse ersin, dünyayı şaşkına çevirecek bir jeopolitik düzenin oluşmasına yardımcı olacaktır. (Ne de olsa, İkinci Dünya Savaşı'ndan bir Soğuk Savaş çıkacağı belli değildi.) ABD ve Rusya'nın ortak çıkarlara sahip olması gerçekten de çarpıcı bir düşünce.

Ancak tüm bunlar başarısız olabilir ve son hala çok uzakta olabilir.

Müzakereler, jeopolitik gerçekliğe dayanıyor ama aynı zamanda uluslararası ve iç siyasi koşullara da bağlı. Yakın zamanda ilk resmi küçük adımı gördük. Bu, her iki tarafın da onurlu bir şekilde barış arayacağı bir mühendislik projesidir. Savaş, orduların yarattığı biçimde sona erecek olsa da çözüm, tüm siyasi müzakerelerde olduğu gibi bir devletçilik meselesi olacaktır. Blöf ve palavra müzakerelerin araçlarıdır, ancak insan faktörleri – gurur ve utanç – de bir rol oynayacaktır.

Savaş ve ona yol açan güçler tahmin edilebilir. Sonucu tahmin edilebilir, ancak müzakere süreci, korku ve umutla dolu, uzun ya da kısa bir sonuca ulaşacak bir insan projesidir. Sonunda, belki de karşılıklı memnuniyetin bir parıltısıyla, olanı teyit etmelidir.

Kaynak: Geopolitical Futures

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.