Yazar: Kenton Thibaut

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

DeepSeek-R1'in performansıyla ilgili en etkileyici şey, birkaç yapay zekâ (AI) araştırmacısının işaret ettiği gibi, sonuçlarını ABD ihracat kontrolleri kapsamında Çinli şirketler tarafından kullanılması yasak olan yüksek performanslı H100 çipleri tarafından beslenen büyük miktarda bilgi işlem gücüne (yani bilgi işlem) erişim yoluyla elde etmemiş olmasıdır.

Bunun yerine, daha az gelişmiş H800'lerin çipler arası bellek bant genişliğini optimize ederek (bu daha az gelişmiş çiplerin çok büyük bir modelin boyutunu “paylaşmasına” izin vererek) bu yeni model için eğitimin büyük kısmını gerçekleştirmiş olabilir. Bu sayede modelin eğitilmesi, daha pahalı ve üst düzey çiplerde eğitilen benzer performanslı modellere kıyasla çok daha ucuza mal oldu. DeepSeek'in atılımı, bazılarının ABD hükümetinin Çin'e yönelik ihracat kontrollerinin başarısız olup olmadığını sorgulamasına yol açtı.

Ancak böyle bir sonuca varmak için henüz erken.

Çin çip teknolojilerindeki diğer yeni “atılımlar” yerli inovasyonun değil, ihracat kontrolleri Çinli firmaların çip ve yarı iletken ekipman tedarikini ciddi şekilde etkilemeden önce zaten devam etmekte olan gelişmelerin sonucuydu. Örneğin 2023'ün sonlarında, ABD dış politika gözlemcileri, Huawei'nin bunu imkânsız kılan ihracat kısıtlamalarına rağmen yedi nanometrelik çipe sahip bir akıllı telefon ürettiğini açıklamasıyla bir şok yaşadı.

Ancak bu atılım, Çin'in bu tür yetenekleri yurtiçinde geliştirme ya da yasadışı yollardan ekipman tedarik etme becerisini sergilemekten ziyade, Çinli firmaların ihracat kısıtlamaları yürürlüğe girmeden önce Hollandalı ASML şirketinden gerekli litografi makinelerini stoklamasının bir sonucuydu. Makine akını, ihracat kontrollerinin etkisi iç piyasada görülmeden önce Çin'e zaman kazandırdı.

DeepSeek'in de benzer bir dinamikten faydalandığını gösteren kanıtlar var.

Çinli yapay zekâ araştırmacıları, Çin'de hala on binlerce kısıtlama öncesi çiple çalışan veri merkezleri bulunduğuna dikkat çekiyor. Ayrıca, kısıtlamaların Çin'in öncü modeller geliştirme yeteneği üzerindeki gerçek etkisinin birkaç yıl içinde, yükseltme zamanı geldiğinde ortaya çıkacağını belirtiyorlar. Ya da Nvidia'nın yeni nesil Blackwell mimarisi ABD yapay zekâ ekosistemine daha tam olarak entegre edildikten sonra ortaya çıkabilir.

DeepSeek'in başarısı ABD'nin ihracat kontrol stratejisini tam olarak baltalamamış olsa da ABD'nin yapay zekâ konusundaki daha geniş stratejisi hakkında önemli soruları gündeme getiriyor. ABD politika oluşturma çevrelerindeki konuşmaların çoğu, Çin'in yeteneklerini sınırlama ihtiyacına odaklanıyor- özellikle de hesaplamaya erişim yeteneğini kısıtlayarak.

Görünüşte yanlış olmasa da bilgi işlem ve ona erişim etrafındaki bu çerçeveleme, “YZ yarışını” kazanmak için “sihirli değnek” yaklaşımı gibi bir görünüm alıyor. Bu tür bir çerçeveleme, endüstrinin düzenlenmesinin ulusal güvenliğe zarar verdiğine dair kötü niyetli argümanlar için anlatı alanı yaratıyor- YZ'yi evde yönetmenin ABD'nin Çin'i geride bırakma yeteneğini engelleyeceğine dair samimiyetsiz argümanlar da dahil olmak üzere.

Bu tür argümanlar, ABD'nin yapay genel zekâ (AGI) geliştirmek için gerekli hesaplama yeteneklerini her ne pahasına olursa olsun, Çin'i “yakalamadan” önce ölçeklendirmede Çin'i geride bırakması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu durum, bazı YZ şirketlerinin, örneğin, devasa veri merkezlerini hızlı bir şekilde inşa etmenin olumsuz dışsallıklarının, YGZ geliştirmenin uzun vadeli faydalarına değeceğini ikna edici bir şekilde savunmalarına yol açtı.

Böyle bir argüman, rekabet avantajı elde etmek için daha fazla sayıda çip toplayan YZ şirketleri için önemli bir ticari avantaja sahiptir. DeepSeek örneğinin gösterdiği şey, ulusal güvenliğe ve bilgisayarlara bu denli odaklanmanın, belirli yönetişim stratejilerinin ödünleşimleri ve bunların ulusal güvenliğin ötesindeki alanlarda yarattığı etkiler üzerine gerçek bir tartışma alanını sınırladığıdır.

Bu boşluğu doldurmak için.

ABD'nin politika düzeyinde iyi yönetişimin neye benzediğinin daha iyi ifade edilmesine ihtiyacı vardır. Bu, belirli teknolojilere düşman erişiminin ulusal güvenlik riskleri konusunda daha fazla hükümet şeffaflığının yanı sıra, YZ'nin yurtiçinde nasıl tasarlandığı, finanse edildiği ve yönetildiği konusunda proaktif bir vizyon içermelidir.

Ayrıca, ABD hükümetinin YZ ile ilgili hangi yetenekleri, teknolojileri ve uygulamaları özellikle düzenlemeyi amaçladığı konusunda net olmasını gerektirir. Bu, risk konusundaki konuşmaları artırmaya yardımcı olacak ve uygulama topluluklarının, ulusal güvenliğin yanı sıra teknolojik, ekonomik, politik ve sosyal alanlarda uyarlanabilir yönetişim stratejileri oluşturmak için bir araya gelmelerini sağlayacaktır.

Yapay zekâ destekli teknolojilerin en iyi şekilde nasıl geliştirileceği, konuşlandırılacağı ve yönetileceği, “sihirli değnek” çözümleriyle cevaplanabilecek bir soru değildir. Aksine, çok çeşitli konu setleri ve geçmişleri olan uygulayıcıların ve uzmanların tutarlı ve düşünceli katılımını gerektiren bir süreçtir. Çin ile “yapay zekâ yarışını” tek bir strateji kazanamaz ve yeni yetenekler ortaya çıktıkça, Amerika Birleşik Devletleri'nin bu teknolojilerin ve uygulamaların getireceği zorlukları karşılamak için daha uyarlanabilir bir çerçeveye ihtiyacı vardır.

Kaynak: The Atlantic Council

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.