Yazar: Francesco Sisci

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

Çin, ABD'nin gümrük vergileri karşısında kararlılığını sürdürüyor ve ABD'yi her iki ekonomiyi de sekteye uğratabilecek kapsamlı bir ticaret savaşına girmeye zorluyor. Kritik soru şu: Hangi ülke daha fazla acıya dayanabilir?

ABD'nin aksine Çin, serbest bir borsa, bağımsız kapitalistler ya da seçilmiş bir kongre ile mücadele etmiyor. Bu da Pekin'in ekonomik zorlukları Amerikan karşıtlığına bağlayarak aylarca ya da yıllarca sürekli baskıya dayanabilmesini sağlıyor.

Buna karşılık ABD, Başkan Donald Trump'ın politikalarına karşı potansiyel bir iç tepkiyle karşı karşıya kalabilir.

Çin, ABD'nin küresel ticareti tehdit eden geniş çaplı bir ticaret çatışmasına hazırlıksız olduğuna dair bahse girerek stratejik olarak kendini konumlandırıyor. Pekin, Amerika'nın potansiyel bir piyasa çöküşü, yükselen enflasyon ve durgunlukla başa çıkmakta bocalayacağını ve böylece Trump'ın Çin'e karşı temel stratejisi olan ekonomik ayrışmayı zayıflatacağını tahmin ediyor.

Başkan Xi Jinping, Çin ekonomisinin “bir gölet değil, bir okyanus” olduğunu ifade etti. Aynı zamanda Başbakan Li Qiang, AB Başkanı Ursula von der Leyen ile yaptığı görüşmede, Çin'in ticaret fırtınasını atlatmaya hazır olduğunu ve ABD gümrük tarifelerine boyun eğmeyeceğini ileri sürdü.

Çin yıllardır Kuzey Kore'nin kendi kendine yeterlilik modeline benzeyen incelikli bir B planı geliştirdi. Bu stratejinin bir parçası, temel hayvan yemi olan ABD soya fasulyesi veya sorgum ithalatını durdurmak ve böylece bazı ABD'li stratejistlerin Çin için hayati önem taşıdığını düşündüğü bu ürünlerden en azından geçici olarak vazgeçmeye hazır olduğunu göstermektir.

Karmaşık ağ
Dahası, jeopolitik manzara karmaşıktır. Görünüşe göre Çin, Ukrayna savaşında Rusya'yı desteklemek için gönüllüler göndererek Moskova'nın bağlarını sıkılaştırıyor ve Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD arasındaki olası anlaşmaları zorlaştırıyor.

Çin'in Ukrayna'ya katılımı, askerleri 45 yıldır savaş görmediği için Halk Kurtuluş Ordusu'na (PLA) değerli bir savaş deneyimi sağlıyor.

Zor kararlar diplomatik açılımlarla birlikte geldiği için bu strateji çok yönlüdür. Çin, İran nükleer anlaşmasını destekleyerek Trump'a diplomatik bir zafer sunabilir. Her ne kadar Tahran ile yapılacak herhangi bir anlaşmaya güvenmeyen İsrail Başbakanı Netanyahu ile ilişkilerini zora sokacak olsa da.

Uluslararası alanda Çin savunulabilir bir pozisyona sahip. Gümrük vergileri ticaret fazlasına karşılık gelirken, ABD'nin agresif gümrük vergisi önlemleri küresel algıları değiştirerek Pekin'in ahlaki üstünlük iddia etmesine olanak sağladı.

Geriye kilit sorular kalıyor.

Putin'in barış konusundaki isteksizliği göz önüne alındığında ABD, Ukrayna'yı desteklemeye devam etmeye hazır mı? Çin'e karşı koymak için enflasyonist bir durgunluğa katlanabilir mi? Ticaretin ötesinde, ABD ekonomik ve askeri gerilimleri içeren bu karmaşık jeopolitik manzarada yol almak için uzun vadeli bir stratejiye sahip mi?

Hazırlık yapılmadığı takdirde, ABD potansiyel bir aşağılanma ve öngörülemeyen sonuçlarla karşı karşıya kalacak ve Çin'e yönelik stratejisini hızla yeniden değerlendirmek zorunda kalacaktır.

Eğer Trump hazırlıklı değilse, düzensiz bir sonuç ortaya çıkması muhtemeldir. Eğer hazırsa, sahne uzun süreli ve zorlu bir ticari soğuk savaş için hazır. Çin kararlı ama Batı buna hazır mı? ABD nasıl ilerlemeyi planlıyor? Trump hazırlıksız mıydı, silahlı çatışma için sadece bir havuçla mı silahlanmıştı?

İç dinamikler
Çin'in iç dinamikleri bu jeopolitik satranç oyununda önemli bir rol oynamaktadır. Xi Jinping'in danışmanı olsaydım, 30 ila 40 yıllık kariyerim bana iki şey öğretirdi: konumumu korumak ve üstümü ikinci kez tahmin etmek.

Buna ek olarak, parti sistemi doğası gereği ideolojik bir önyargıyı desteklemektedir: muhafazakâr Leninist ve Amerikan karşıtı bir yaklaşımla çok sola kaymak çok az ceza gerektirir ya da hiç ceza gerektirmez.

Buna karşılık, liberal ve Amerikan yanlısı bakış açılarıyla çok fazla sağa kaymak, partinin ideolojik rakibi olan Batılı kapitalist sistemle aynı hizaya geldiği için riskler içerir.

Çin Devlet Başkanı'na ABD ile yakın çatışmayı yönetme konusundaki tartışmalarda ne tavsiye edebilirim? Yumuşak, sağ eğilimli alternatifler önermek çok sayıda risk taşır. Buna karşılık, sert, sol eğilimli alternatifler önermek birçok avantaj sağlayabilir.

Sağ eğilimli önerim kabul edilir ve başarısız olursa, algılanan zayıflık ve düşmana yakınlık nedeniyle başarısız olarak değerlendirilecek ve potansiyel olarak kariyerimi tehlikeye atacaktır. Buna karşılık, sol eğilimli bir öneri başarısız olursa, yine de ülke için güç ve kararlılık gösterebilir.

Bu koşullar altında, bir danışman daha yumuşak fikirler yerine sol eğilimli fikirler ve güçlü önlemler önermeye daha meyillidir. Dahası, üst kademelerde olsaydım ve solcu tavsiyem başarıya ulaşsaydı övgü alabilirdim. Başarısız olması ve Xi'nin iç muhalefet nedeniyle tehlikeye girmesi, güç dinamiklerinin yeniden karıştırılması için fırsatlar yaratabilir.

Gideon Rachman geçtiğimiz günlerde Trump'ı küresel piyasalara mafya babası yaklaşımıyla yaklaşan biri olarak tanımladı.

Asi bir Kongre, bağımsız bir basın, yargı ve seçimlerden yoksun bir mafya babasının aksine, bir kapitalist olan Trump, açılış töreninde geçit töreni yapan iş adamlarının desteğiyle seçildi.

Feodal bir örgüt olan mafya, kapitalist serbest piyasa sistemine entegre olmak için mücadele etmiştir. Başlıca taktiği, bölgeyi bölmek, işletmelerden vergi almak ve piyasa temelli bir sisteme feodal kriterler dayatmaktır.

İş dünyası genişlediğinde, toprak ve vergiler önemli getiriler sağlamak yerine yük haline gelebilir. Kapitalizm feodalizmden daha iyi çalışır, ancak kapitalistler her zaman işin kolayına kaçmaya, piyasayı köşeye sıkıştırmaya ve kendilerini feodal lordlara dönüştürmeye meyillidir.

Amerika'nın ikilemi, tüm ekonomik faaliyetleri denetleyen kapitalist sisteme uzun süre hükmetmiş olmasında yatmaktadır. Yeterli kararlılık ve dayanıklılık olmadan köşeleri kesmeye ve piyasayı elden geçirmeye çalışmak, sistemik kontrolü kaybetme ve potansiyel olarak Çin'inki gibi başka ellere devretme riski taşır.

Çin kısa bir süre önce SWIFT'e alternatif olarak Güneydoğu Asya ve Orta Doğu ülkeleriyle yeni bir finansal değişim sistemi başlattı. Amerika için asıl zorluk yeniden sanayileşme ve borç yönetimidir. Bazı gümrük tarifeleri bir işleve hizmet edebilir, ancak piyasalar herhangi bir kapitalist ülkenin kontrolünden bağımsız olarak işlediğinden, ülkelerin ABD ile müzakere etmesine yönelik genel bir gereklilik yanlış yönlendirilmektedir.

Wall Street'in gücü, herhangi bir müstakbel efendi piyasaları yanlış anlamadığı sürece ABD'ye iyi hizmet eder. ABD büyük bir finansal ve ticari revizyonu dayatabilir, ancak uzun süreli acıyı sürdürecek fikir birliğine ve stratejiye sahip olması gerekir. Bu olmadan, eski düzen gittiğinde alacakaranlıkta olabiliriz, ancak yenisi hâlâ gelecektir.

Kaynak: Asia Times

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.