Yazar: James Horncastle

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

Trump'ın Rusya'ya yönelik ayrıcalıklı muamelesi neden değişiyor

Trump, ilk döneminde Rusya ile şüpheli bağlantılarını sürdürmüştü. Dahası, Rusya-Ukrayna çatışmasını bir günde sona erdireceğini iddia etmesi- Rusya hâlâ Ukrayna'nın büyük bir bölümünü işgal ediyor- birçok analistin böyle bir politikanın Rusların lehine olacağına inanmasına yol açtı.

Bu korkular, en azından şu ana kadar, gerçekleşmedi. Trump'ın açılış konuşmasında, seçim kampanyasında öne çıkardığı pek çok konu önemli bir yer tuttu.

Ancak Ukrayna konusuna değinmemesi dikkat çekiciydi. Trump'ın “Önce Amerika” felsefesi söz konusu olduğunda, Ukrayna ve Rusya'nın önemini yitirdiği görülüyor.

Dikkat dağıtma stratejisi

Trump, bombastik doğasıyla medya döngüsünü domine ediyor. Açıklamaları, sosyal medya paylaşımları, tehditleri ve hakaretleri o kadar düzenli bir şekilde gerçekleşiyor ki, herhangi birinin buna ayak uydurması zor. Tam bir habere odaklanıldığında, yeni bir yorum ya da ültimatom onun yerini alıyor.

Bu durum, birçok açıdan Trump'ın işine yarıyor. Trump, iddialı iç politika hedeflerinin peşinden giderken, insanlar en son tuhaf açıklamalarına dikkatlerini veremeyecek kadar dağılabiliyor. Trump'ın kararnameleri, gümrük vergisi tehditleri ve artan sınır dışı etme kampanyası medya kargaşası içinde kaybolurken, Rusya ve Ukrayna'ya ilişkin politikaları da değişime uğradı.

Ukrayna, Trump için ikincil bir endişe kaynağı. Trump'ın öncelikleri her şeyden önce ülke içinde ve Amerika'nın yeniden inşasına yönelik. Dolayısıyla Trump'ın Ukrayna ve Rusya ile ilişkileri, herhangi bir dış politika hedefinden ziyade, karşılığında ülke içinde nasıl bir fayda sağlayabileceği çerçevesinde şekillenecektir. Bu bağlamda hesapları değişmiş gibi görünüyor.

Trump'ın ilk döneminde Ukrayna ile ilişkileri en hafif tabirle zordu. Rus lider Vladimir Putin'e duyduğu hayranlık ve Rusya'nın Ukrayna'yı açıkça küçümsemesi, ülkeyi büyük ölçüde görmezden gelmesine neden oldu.

Ukrayna'ya ilgi gösterdiğinde ise bu, siyasi rakibi olduğu varsayılan eski Başkan Joe Biden'a zarar vermek için bilgi edinme çabasının bir parçasıydı. Bu çaba, Trump'ın taleplerini kabul etmediği takdirde Ukrayna'dan yardımını kesmesiyle sonuçlandı.

Ancak Trump'ın Ukrayna konusundaki tutumu zaman içinde değişti. Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy ile olan düşmanca ilişkisi görünüşe göre iyileşti.

Zelenskyy'nin ABD başkanlık seçimleri kampanyası sırasında Pensilvanya'yı ziyaret etmesi başta olmak üzere hâlâ gerilim noktaları olsa da, Trump Ukraynalı mevkidaşı hakkındaki yorumlarını yumuşattı. Ukrayna'nın Amerikan teçhizatı ve mühimmatı satın alması da Trump'ın yerli üretime odaklanmasını destekliyor.

Son olarak Trump, Ukrayna'nın nadir toprak metallerine erişim konusuna ilgi duyduğunu ifade etti. Çin şu anda nadir toprak metalleri pazarına hâkim durumda ve bu da ABD'yi, bu madenlerin gelecekteki teknolojik yenilikler için taşıdığı önem nedeniyle dezavantajlı konuma düşürüyor. Bu da Trump'ın Ukrayna'nın geleceğinde pay sahibi olduğu anlamına geliyor.

Bu gelişmeler, ilişkilerin mükemmel olduğu anlamına gelmiyor.

 Aksine, Trump'ın Ukrayna'ya yük olması pek olası değil ve bu durum kısmen Putin'e karşı bakış açısının değişmesinden kaynaklanıyor.

Trump yeniden iktidara geldiğinde, pek çok analistin ilk varsayımı Putin'i hemen kayıracağı yönündeydi. İkili arasındaki yakın ilişki iyi belgelenmiştir ve Trump'ın ilk döneminde Putin'e neden bu kadar yakınlık gösterdiğine dair önemli spekülasyonlar yapılmıştır.

Ancak Trump başkanlık koltuğuna oturduktan sonra, Rusya'ya karşı söylemini sertleştirdi. İlk olarak, Putin'i ek ekonomik yaptırımlarla tehdit etti. İkinci olarak da OPEC'in petrol üretimini artırmasını ve böylece Rusya'nın birincil gelir kaynağını baltalayarak savaş çabalarını engellemesini istediğini belirtti.

Bu dönüş neden?

Muhtemelen Trump'ın kişiliğinin temeline dayanıyor: Trump kazananları sever. Rusya-Ukrayna savaşının nihai sonucu ne olursa olsun, Rusya ve Putin savaş sırasında önemli ölçüde zayıflık gösterdi. Bir zamanlar dünya çapında korkulan Rus ordusunun aslında bir “kâğıttan kaplan” olduğu büyük ölçüde kanıtlandı.

Rusya, savaşta hâlâ bazı avantajlara sahip olsa da bunu sadece geleceğini ipotek altına alarak sürdürebiliyor. Trump'a göre, Rusya ekonomik sıkıntılar açısından “büyük dertte”. Trump bu görüşünde yalnız değil. Analistler ve muhtemelen Putin'in kendisi de Rus ekonomisinin karşı karşıya olduğu ciddi zorlukların farkında.

Rusya, sadece ekonomik açıdan geleceğini ipotek altına almakla kalmadı. Putin, Rus halkını zor durumda bırakmamak için Ukrayna'ya karşı savaşa asker sağlayan Kuzey Kore ile bir anlaşmaya vardı.

Dahası, Rusya, İran'ın insansız hava araçları karşılığında İran ile bağlarını derinleştirdi.

Putin'in bu askerler karşılığında Kuzey Kore ve İran'a ne sağladığı belirsiz. Bununla birlikte, Rusya bu askerler ve insansız hava araçları için sadece bir kez teknolojik değişim sağlayabilir, çünkü bir kez paylaşıldıktan sonra aynı teknoloji başka düzenlemelerin parçası olamaz. Bu gerçeklik, Rusya'nın önümüzdeki yıllardaki etkisini sınırlıyor.

Trump'ın Ukrayna konusunda bir barış anlaşması yapmak istediği neredeyse kesin. Bu, onun bir devlet adamı olarak itibarını artırırken, aynı zamanda ABD'ye minimum maliyetle Amerikan gücünü ve etkisini dünyaya gösterecektir.

Ancak bu anlaşmanın şartları, Rusya'nın zayıflığı karşısında değişti.

Bu nedenle değişken Trump'ın Rusya konusundaki tutumunu değiştirmesi şaşırtıcı değil. Rusya, Trump'ın sahip olduğunu düşündüğü gücü gösterene kadar, Trump'ın gelecekte Ruslara herhangi bir iyilik yapması pek olası değil.

Kaynak: The Conversation