Yazar: Ragıp Soylu
Çeviri: M. Hulusi Cengiz
Konuyla ilgili bilgi sahibi kaynakların Middle East Eye'a verdiği bilgiye göre, Suriye ve Azerbaycan cumhurbaşkanları geçtiğimiz hafta sonu Türkiye'de yaptıkları ilk görüşmede Bakü'nün Suriye'nin petrol ve doğalgaz sektörünün yeniden yapılandırılmasında nasıl bir rol oynayabileceğini ele aldı.
Suriye Devlet Başkanı Ahmed El Şaraa, Antalya Diplomasi Forumu kapsamında Azeri mevkidaşı İlham Aliyev ile bir araya gelerek Suriye'de Beşar Esad hükümetinin düşmesinin ardından nasıl ilerlenebileceği konusunda görüşmelerde bulundu.
Görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan bir kaynak Middle East Eye'a yaptığı açıklamada Suriye hükümetinin Azerbaycan'ın devlet petrol şirketi Socar'ın, büyük ölçüde ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından kontrol edilen kuzeydoğu Suriye'deki petrol ve gaz sahalarının geliştirilmesine yardımcı olmasıyla ilgilendiğini söyledi.
Bu ayın başlarında, İsrail'in yakın müttefiki olan Azerbaycan, İsrail ordusunun Türk güçlerinin ele geçirebileceği endişesiyle Suriye'deki üç askeri üssü vurmasının ardından, Türk ve İsrailli yetkililer arasında çatışmasızlık toplantılarına ev sahipliği yaptı.
"Suriye bölgedeki her oyuncuyu dengelemek istiyor. Türkiye ve Azerbaycan'ın petrol ve gaz sahalarının işletilmesinde yer alması İsrail'e karşı bir güvence hissi verecektir" dedi.
Ocak ayında Socar'ın Türkiye kolu Socar Türkiye'nin CEO'su Elchin Ibadov, şirketin Suriye'nin enerji sektörüne katılmaya hazır olduğunu ifade etti.
İbadov, “Eğer Socar Türkiye'ye ülkelerimizin -Azerbaycan ve Türkiye- ortak stratejik çıkarlarıyla uyumlu bir rol verilirse ve bu enerjiye talep olursa, o zaman bunu yerine getirmek bizim görevimizdir” dedi.
Mart ayında SDG lideri Mazlum Abdi ve Şaraa, Şam hükümetine enerji sahaları üzerinde etkin bir kontrol sağlayan bir birleşme anlaşması imzaladı. Ancak Şaraa hükümeti henüz sahaları fiziksel olarak devralmadı.
SDG-Şam anlaşması hakkında bilgi sahibi olan bölgesel bir yetkili, Şam'ın sahalardan elde edilen geliri yüzde 70'i merkezi hükümete, yüzde 30'u da yerel ihtiyaçlara ayrılacak şekilde bölüştürmeyi planladığını söyledi.
Bir Türk yetkili, Azerbaycan ve Suriye'nin daha yakın bir çalışma ilişkisi geliştirmesinin, Şam'ın, İsrailli yetkililerin “terörist” olarak nitelendirdiği yeni geçiş hükümetiyle ilgili İsrail'in endişelerini hafifletmesine yardımcı olabileceğini belirtti
Suriye haber kaynağı Enab Baladi'ye göre Suriye şu anda günde 110,000 varil petrol üretiyor ve bu rakam iç savaş başlamadan önce 2010 yılında üretilen günlük 385,000 varilden keskin bir düşüşe işaret ediyor.
Bunun 100,000 varili SDG kontrolündeki sahalardan gelirken, 10,000 varili yeni Suriye yönetimi tarafından üretiliyor. ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) 2015 yılında Suriye'nin 2,5 milyar varil kanıtlanmış petrol rezervine sahip olduğunu tahmin etmiştir.
Doğal gaz konusunda ise Enab Baladi, ülkenin 2010 yılında günde 30 milyon metreküp olan üretiminin 9,1 milyon metreküpe düştüğünü bildiriyor.
Yeni hükümet şu anda 8 milyon metreküp üretirken, SDG 1,1 milyon metreküpü kontrol ediyor. 2015 yılında EIA, Suriye'nin gaz rezervlerinin hem ıslak hem de kuru gaz dahil olmak üzere 240 milyar metreküp olduğunu tahmin etmiştir.
Esad hükümetinin aralık ayında düşmesinin ardından çoğu küresel enerji şirketi Suriye'den çekildi. Ancak bu yılın başlarında AB ve İngiltere, bazı bankaları ve devlete ait petrol şirketlerini etkileyenler de dahil olmak üzere enerji sektörüne yönelik bazı yaptırımları kaldırdı.
ABD de Suriye'nin yeni yönetimindeki kurumlarla işlem yapılmasına izin veren 24 No'lu Genel Lisans'ı (GL24) yayınlayarak kısıtlamaları hafifletti.
Bu lisans aynı zamanda Suriye içinde petrol, petrol ürünleri, doğal gaz ve elektrik dahil olmak üzere enerji satışı, tedariki, depolanması ya da bağışına da izin veriyor.
Altı ay süreyle geçerli olan lisans 8 Haziran'da sona erecek ve sahadaki duruma göre yenilenebilecek.
Wall Street Journal Washington'un yaptırımların hafifletilmesi için şartlarını sertleştirdiğini ve Şaraa hükümetinden bazı silahlı gruplara baskı yapmasını ve Filistinli siyasi partileri ülkeden çıkarmasını istediğini bildirdi.
Yaptırımlar daha önce, 2010 yılında Suriye'nin toplam ham petrol üretiminin yüzde 49,6'sından sorumlu olan 11 uluslararası şirketi ülkedeki faaliyetlerini durdurmaya zorlamıştı.
Kaynak: Middle East Eye
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.