Yazar: Mahmoud Allouch

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’nin 31 Temmuz’da İran’ın başkenti Tahran’da öldürülmesi, Gazze’deki savaşın ve buna bağlı bölgesel çatışmaların gidişatı, müzakereler ve Hareket’in iç durumu ile dış dünya ile ilişkileri üzerindeki olası etkileri konusunda soru işaretleri yarattı. Ancak Hamas’ın İsmail Haniye’nin yerine Gazze’deki lideri Yahya Sinvar’ı seçmesi, Hareket’in savaş stratejisini bundan sonra nasıl yöneteceğine dair net bir fikir veriyor.

Bu seçim, Hareket’in siyasi kanadından bir ismin bu görevi üstlenmesini bekleyenler için şaşırtıcı görünse de Haniye’nin öldürülmesi, İsrail’in son tırmanışının ardından savaşın yeni bir boyut kazanmasının ve bölgesel risklerin artmasının doğal bir sonucu gibi görünüyor.

Hareket’in iç dinamiklerinin bu tercihte önemli bir rol oynaması, 7 Ekim saldırısının mimarı olarak görülen Sinvar’ın sahada Direniş’i hâlâ etkin bir şekilde yönettiğini gösteriyor. Savaşın üzerinden aylar geçmesine rağmen, İsrail’in tüm gelişmiş askeri, istihbarat ve casusluk yeteneklerine rağmen Sinvar’a ulaşıp suikast düzenleyememesi de bunu doğruluyor.

Bu durum, Hareket’in hem siyasi hem de askeri kanadının savaş zamanlarında Hamas’ı hem içeride hem de dışarıda yönetebilecek güçlü bir figür olarak Sinvar’a duyduğu güveni yansıtıyor.

Sinvar’ın bu göreve seçilmesi, Hareket’in iki kanadı arasındaki uyumu gösterme ihtiyacından da kaynaklanıyordu.

İsraillilerin askeri ve siyasi kanatları arasında bir bölünme olduğu, Sinvar’ın dış dünyadan izole olduğu ve Haniye’nin halefliği konusunda Hareket içinde ihtilaflar olduğu yönündeki iddiaları çürütmek için Hamas, içerde askeri, dışarda ise siyasi kanat arasındaki uyumu gösterdi. Sinvar’ın seçilmesi, Hamas Hareketi’nin dünyaya üç önemli mesajını içeriyor.

Sinvar’ın seçilmesi, Gazze’deki ve yurtdışındaki kanatları arasındaki ilişki düzeyinde iç uyumu göstermenin yanı sıra, Haniye’nin öldürülmesinden sonra savaşın yeni aşamasının dayattığı zorluklarla başa çıkmak için Hareket’in hâlâ güçlü ve yeni liderlik üretme kapasitesine sahip olduğunu belirterek işgale meydan okuma mesajı gönderiyor.

İsrail, Direniş’in Gazze’deki kararlılığını kırmak ve 7 Ekim saldırısından sonra zayıflayan caydırıcılık konseptini yeniden tesis etmek amacıyla, Hareket’in Siyasi Büro Başkanı’na yurtdışında suikast düzenlemeyi başarsa da şimdi Sinvar’la sadece El Aksa Tufanı’nın mühendisi veya Direniş’in sahadaki lideri olarak değil, aynı zamanda Hamas’ın siyasi lideri olarak da yüzleşmek zorunda kalacak.

Netanyahu’ya Bir Aşağılama Mesajı

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Haniye suikastını -her ne kadar sorumluluğunu kabul etmese de- Hamas’ın üst düzey siyasi ve askeri liderlerini ortadan kaldırma vaatlerini yerine getirmek ve savaşta zafer elde edememesini telafi etmek amacıyla destekledi. Hareket, Haniye’nin yerine Sinvar’ı seçerek Netanyahu’yu küçük düşürmeyi ve İsrail’in 7 Ekim saldırısından birinci derecede sorumlu tuttuğu Sinvar’a yönelik askeri ve istihbari başarısızlık nedeniyle Netanyahu’nun içerde yaşadığı utancı daha da artırmayı hedefliyor.

Bu seçimden sonra Netanyahu, Haniye suikastını ve Kassam Tugayları Başkomutanı Muhammed Deif ile yardımcısı Mervan İsa’yı öldürme iddialarını savaşın hedeflerine ulaşmada bir başarı olarak tanıtmaya devam ederken büyük bir utançla karşı karşıya kalacak.

Netanyahu, bu savaşta ülkesindeki itibarını büyük ölçüde kaybetti ve İsrail’in içine düştüğü stratejik çıkmazın başlıca sorumlusu olarak görülüyor. Hamas ve Hizbullah liderlerine yönelik suikastların, Netanyahu’nun liderliğini savaştan önceki seviyeye çıkarmasına ve nihayetinde ödemek zorunda kalacağı ağır siyasi bedelden kaçınmasına yardımcı olması pek olası değil.

Müzakerelerde Güç

Merhum İsmail Haniye, Hamas’ın siyasi kanadı içinde savaşı sona erdirecek bir anlaşmaya varılması için itici bir güç olarak görülüyordu. Suikastının kısmen böyle bir anlaşmaya varma şansını zayıflatmak için planlandığı açıktır. Hamas’ın, tutukluların geri dönmesini isteyen pek çok İsraillinin ve ABD’nin hemfikir olduğu bir diğer konu ise, Netanyahu’nun savaşı sona erdirecek bir anlaşmayı tek başına engellediğidir.

Haniye’nin öldürülmesi, Netanyahu’nun anlaşmadan kaçmak ve savaşı mümkün olduğunca uzatmak için müzakerelerde oynadığı oyunu açıkça ortaya koymuştur. Haniye’nin halefi olarak Sinvar’ın seçilmesi, Hamas’a müzakere dosyasıyla ilgili üç mesaj göndermektedir. Birincisi, Netanyahu dünyayı kandırmaya devam ettiği sürece Hamas’ın bu müzakereleri sürdürmeye artık hazır olmadığıdır. İkincisi, Hareket’in müzakerelerdeki son sözünün sahadaki Direniş tarafından belirleneceğidir. Üçüncüsü ise, arabulucuların bundan sonra Sinvar ile gelecekte olası herhangi bir anlaşmanın çerçevesini belirlemek üzere muhatap olmak zorunda kalacak olmalarıdır.

Hamas’ın temel önceliği olan Gazze Şeridi’ndeki İsrail katliamına son vermek ve 7 Ekim’den sonra Filistin davasının elde ettiği stratejik kazanımları koruyan bir anlaşmaya varmak, Sinvar’ın Siyasi Büro lideri olarak seçilmesinin olası sonuçlarından bağımsız olarak geçerliliğini koruyacaktır. Sinvar’ın bu pozisyona seçilmesi, böyle bir sonuca ulaşma şansını en üst düzeye çıkarmak için planlanmıştır.

Kaynak:  Middle East Monitor

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.