Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot ve Alman mevkidaşı Annalena Baerbock, Avrupa Birliği adına görüşmelerde bulunmak üzere Suriye'nin başkentinde yer aldı.
İslamcı HTŞ liderliğindeki güçlerin geçen ay uzun süredir iktidarda olan Beşar Esad'ı devirmesinin ardından, bu ziyaret Batılı büyük güçler tarafından gerçekleştirilen en üst düzey temas oldu.
İlk duraklarından biri, başkentin kuzeyindeki Suriye'nin kötü şöhretli Sednaya hapishanesi oldu.
Beyaz Baretli kurtarma görevlilerinin eşlik ettiği Barrot ve Baerbock, Esad muhaliflerine karşı işlenen zulmün simgesi haline gelen Sednaya'nın hücrelerini ve yeraltı zindanlarını gezdi.
Sednaya, yargısız infazların, işkencelerin ve zorla kaybetmelerin yaşandığı bir yerdi. Bir savunuculuk grubu, isyancı güçler 8 Aralık'ta Şam'ı ele geçirdiğinde 4.000'den fazla kişinin gözaltı tesisinden serbest bırakıldığını belirtti.
Lübnan'dan Suriye'nin başkentine geldikten kısa bir süre sonra Şam'daki Fransız büyükelçiliğinde gazetecilere konuşan Barrot, "egemen, istikrarlı ve barışçıl" bir Suriye için umutlarını dile getirdi.
Barrot, bunun aynı zamanda "tüm Suriyelilerin özlemlerinin gerçekleşebileceğine dair bir umut" olduğunu, ancak bu umudun kırılgan olduğunu da sözlerine ekledi.
Barrot, daha sonra Suriye'nin yeni yöneticilerine, iç savaşın başından bu yana fiilen sahip oldukları özerklikten endişe duyan kuzeydoğudaki Kürt yetkililerle bir anlaşmaya varmaları çağrısında bulundu.
Şam'da sivil toplum temsilcileriyle bir araya gelen Barrot, Fransa'nın müttefiki olan Kürtlerle siyasi bir çözüme ulaşılması gerektiğini belirtti. Bu şekilde Kürtlerin bugün başlayan bu siyasi sürece tam olarak entegre olabileceklerini ifade etti.
Barrot, ayrıca Suriye'nin yeni yöneticilerini, eski yetkililere ait stokları denetleyip imha edebilmeleri için bir an önce kimyasal silah gözlemcisiyle temasa geçmeye çağırdı.
Fransız ve Alman Dışişleri Bakanlarının ziyareti, İslamcı grup Heyet Tahrir El Şam (HTŞ) liderliğindeki isyancıların Esad'ı iktidardan indirmesinin ardından gerçekleşti. Geçtiğimiz ay France 24 ve bir grup yabancı gazeteciye verdiği röportajda HTŞ lideri Ahmed al-Sharaa, Batılı ülkelere Esad rejimine uygulanan uluslararası yaptırımların kaldırılması çağrısında bulundu.
Şam'a hareketinden önce açıklamalarda bulunan Baerbock, ziyaretinin AB adına Avrupa ile Suriye ve Almanya ile Suriye arasında yeni bir siyasi başlangıcın yolunu açmaya yönelik açık bir sinyal olduğunu ifade etti. Ancak yaptırımların kaldırılmasının Suriye'deki siyasi sürecin ilerlemesine bağlı olduğunu söyledi.
Esad'ın devrilmesi ve 13 yılı aşkın süredir devam eden iç savaşın ülkeyi harap etmesinin ardından Suriye'ye uzatılmış bir el ile gittiğini de sözlerine ekledi. Baerbock, artık akıllarında milyonlarca Suriyelinin de özlemini duyduğu bir hedef olduğunu belirtti. Hedefin, Suriye'nin bir kez daha uluslararası toplumun saygın bir üyesi haline gelmesi olduğunu dile getirdi.
Suriye'nin geçiş sürecine ilişkin net beklentiler
Esad'ın devrilmesinden bu yana HTŞ, Arap ülkelerine ve uluslararası topluma ülkedeki dini azınlıklar da dahil olmak üzere tüm Suriyeliler adına yöneteceklerine dair güvence vermeye çalıştı.
Batılı hükümetler, daha önce El Kaide'ye bağlı Sünni Müslüman bir grup olan Şaraa ve HTŞ ile yavaş yavaş kanallar açmaya başladı. Ayrıca grubun terörist tanımının kaldırılıp kaldırılmayacağını tartıştı.
Baerbock, Suriye'nin yeni liderlerini, uzun süredir iktidarda olan Esad'ın devrilmesinden sonra İslamcı bir hükümet kurmamaları konusunda uyardı.
Gazetecilere açıklama yapan Baerbock, Avrupa'nın Suriye'yi geçiş sürecinde destekleyeceğini ancak yeni İslamcı yapıları finanse etmeyeceğini belirtti. Bu durumun sadece kendi güvenlik çıkarları için değil, Almanya'daki ve bölgedeki pek çok Suriyelinin de arzusu olduğunu ifade etti.
Baerbock, Suriye'ye eylemleriyle yargılanacaklarını söylediği yeni yöneticilerden net beklentilerini ifade etmek amacıyla gittiğini belirtti. Baerbock, HTŞ'nin ideolojik olarak nereden geldiğini ve geçmişte neler yaptığını bildiklerini de sözlerine ekledi.
ABD müttefiki Kürt Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile yapılan görüşmelere atıfta bulunan Baerbock, aynı zamanda ılımlılık ve diğer önemli aktörlerle anlayış arzusunu duyduklarını ve gördüklerini belirtti.
Baerbock ayrıca yeni rejimden halk içindeki gruplara karşı intikam eylemlerinden kaçınmalarını, seçimlere kadar uzun bir gecikmeden kaçınmalarını ve yargı ile eğitim sistemlerini İslamlaştırma girişimlerini önlemelerini istedi.
Baerbock, bunun ortak hedefleri olması gerektiğini ifade etti.
Suriye'nin yeni yetkilileri, kadın ve aşkla ilgili şiirlerin ve eski tarih derslerinde Tanrılara yapılan atıfların kaldırıldığını duyurdu. Ayrıca Allah'ı kızdıran ve yoldan çıkanlarla ilgili bir Kuran ayetinin, Hristiyanlar için aşağılayıcı bir terim olan Yahudiler ve Nasara şeklinde yorumlandığını belirtti.
Milli marş da okul kitaplarından çıkarıldı ve vatanını savunmak için canını feda etmek şeklindeki milliyetçi ifade, İslamcı Allah yolunda canını feda etmek ifadesiyle değiştirildi
Kaynak: France24
Foto: Reuters