Yazar: Janine di Giovanni

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

Dünya Vicdanında Bir Leke

Temmuz ayının başlarında, Negev Çölü'nde eski bir ordu üssü olan Sde Teiman gözaltı kampındaki İsrail askerlerinin, Filistinli bir tutukluya cinsel saldırıda bulunduğu ve tutuklunun ağır iç yaralanmalarla sivil bir hastaneye kaldırıldığı iddia edildi. Doktorlar ve hemşireler durumu “hayati tehlike” olarak değerlendirdi.

Bir ihbarcı tarafından sızdırılan bu video, İsrail'de hapsedilen Filistinli mahkumların karşılaştığı gerçekleri ortaya çıkardı.

İsrail'in önde gelen insan hakları grubu B'Tselem, kısa süre önce “Cehenneme Hoş Geldiniz: Bir İşkence Kampı Ağı Olarak İsrail Cezaevi Sistemi” başlıklı rahatsız edici bir rapor yayınladı. İfadeler, genellikle hiç yargılanmamış mahkumlardan alındı. Sonuç: İsrail, Filistinli mahkumlara yönelik sürekli istismar ve işkenceye odaklanan kurumsal bir politikaya sahip.

Bir tutuklu, “Bizi Megiddo'ya götürdüler. Otobüsten indiğimizde asker 'Cehenneme hoş geldiniz' dedi,” diye anlattı.

Hamas'ın geçtiğimiz Ekim ayında İsrail'e yaptığı saldırının ardından, İsrail kaba kuvvetle karşılık verdi. Gazze'deki toplu cezalandırma, sivil konutların, okulların, üniversitelerin ve hastanelerin acımasızca yok edilmesiyle sonuçlandı. Açlık, bir savaş aracı olarak kullanılıyor. Sınır dışı etme ve sürgün, günlük hayatın bir parçası haline geldi. Her gün fotoğraflarda ve videolarda gördüğümüz sefalet ise dehşet verici. Ancak biz sadece bunları görüyoruz.

Şüpheli Hamas taraftarlarının götürüldüğü gizli hapishanelerin duvarları arasında yaşananlar ise şimdiye kadar kamuoyundan gizlendi. Geçen ay yayımlanan video, vahşi bir tecavüzü gösteriyordu; ancak B'Tselem, İsrail askerleri tarafından uygulanan diğer dehşetleri de rapor ediyor: aşağılama ve küçük düşürme, aç bırakma, uykusuz bırakma, dini ibadetlerin engellenmesi, tıbbi tedavinin reddedilmesi.

Bunlar, bizim göremediğimiz suçlar.

İsrail, yıllar boyunca yüz binlerce Filistinli mahkûmu hapsetti. Geçen yıl 7 Ekim'den bu yana bu sayı iki katına çıktı: 9,623 kişi ve bunların yarısı yargılanmadan gözaltında tutuluyor. Bu tutuklular, sadece şüphe üzerine gözaltına alındılar ve idari gözaltı olarak bilinen, sömürge döneminden kalma bir yasa uyarınca kendilerini savunma hakları olmadan tutuluyorlar.

İdari gözaltı, İngiliz mandasından kalma Acil Durum (Savunma) Yönetmelikleri'nde öngörülen yetkilere dayanıyor. Bu keyfi yasalar, İsraillilerin işlenmiş bir fiile değil, işlenebilecek bir fiile karşılık vermesine olanak tanıyor. Bir Filistinli ne sanık ne de şüpheli olsa bile tutuklanabilir, alıkonulabilir ve işkence görebilir.

Yasal temsil veya dış dünya ile iletişim olmaksızın 90 güne kadar tutulabilirler. Yerleri, Uluslararası Kızıl Haç Komitesi gibi hak gruplarından gizleniyor.

Hukuk uzmanları, bu durumu uluslararası hukukun ihlali olarak nitelendiriyor. Sde Teiman’daki bazı mahkumlar, sadece Filistinlilerin kötü durumuna sempati duyduklarını ifade ettikleri için hapse atıldılar.

Sde Teiman'da tutulan 38 yaşındaki ambulans çalışanı Mohammed Al Kurdi, ambulans konvoyunun Kasım ayında Gazze'de bir İsrail kontrol noktasından geçmeye çalışmasından sonra 32 gün boyunca tutuldu. Kurdi, haziran ayında New York Times'a verdiği demeçte, “İş arkadaşlarım, ölü mü yoksa sağ mı olduğumu bilmiyordu” dedi.

Times, Ekim ayından bu yana Sde Teiman'da gözaltında tutulan 4,000 kişiden 35'inin ya olay yerinde ya da hastaneye kaldırıldıktan sonra öldüğünü bildirdi. B'Tselem ise daha yüksek bir rakam veriyor: “60'tan az değil”; bunların arasında, hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu insülin tedavisi reddedilen ve hücresinde ölü bulunan 24 yaşındaki bir diyabet hastası da var.

CNN'in mayıs ayında yayımladığı bir rapora göre, cezaevindeki doktorlar bazen kelepçeleme nedeniyle meydana gelen yaralanmalar sebebiyle mahkumların uzuvlarını kesiyor. Cerrahlar yerine, niteliksiz tıbbi stajyerlerin hastaları ameliyat ettiği söyleniyor. CNN'in haberinde cezaevi, “havanın ihmal edilmiş yaraların kokusuyla dolu olduğu stajyerler için bir cennet” olarak tanımlanıyordu.

İsrail elbette hapishane vahşetinde yalnız değil. Bu uygulamaları da başkalarından öğrendiler. İsrail'e savaşları için 3,3 milyar dolardan fazla para veren ABD, kötü şöhretli esir kampı Guantanamo Körfezi'nde şüphelileri sudan geçiriyor ve diğer işkence yöntemlerini kullanıyor.

Orada, Küba yakınlarındaki eski deniz üssünde, Amerika'nın sözde “terörle savaşında” şüpheli teröristler yargılanmadan tutuldu ve insanlık dışı koşullara maruz bırakıldı. Bazıları, onlarca yıl sonra suçlarına dair hiçbir kanıt olmadan serbest bırakıldı. El Kaide üyesi olmakla suçlanan 18 yaşındaki Yemenli Mansur Adayfi, 20 yıl boyunca Guantanamo'da tutuldu.

Daha sonra, “Konuşamıyorduk, ayakta duramıyorduk, dua edemiyorduk, gardiyanlara bile bakamıyorduk,” dedi.

Benim akıl hocam, 2018 yılında hayatını kaybeden büyük Alman-İsrailli insan hakları avukatı Felicia Langer'di. Hayatını Batı Şeria ve Gazze'deki siyasi tutukluları savunmaya adamıştı.

Langer, Holokost'tan kurtulmuş biriydi.

Onunla ilk kez 1989'daki ilk intifada (“ayaklanma”) sırasında karşılaşmam hayatımı değiştirdi.

Langer, Shin Bet'i (İsrail'in istihbarat aygıtının bir parçası) tutuklulara işkence yapmakla suçlayan ilk kişilerden biriydi. Beni, İsrail hapishanelerinde başlarına gelenlere tanıklık eden serbest bırakılmış birçok Filistinli mahkumla tanıştırdı. İnsanların diğer insanlara karşı bu kadar acımasız olabileceğine inanamıyordum.

İşkence, doğası gereği ahlaken yanlıştır. Sadece ona maruz kalanların değil, onu uygulayanların da ruhunu tahrip eder.

İsrail'in Hamas'a karşı mücadelesinde meşru olduğunu iddia ettiği uygulamalar, sadece Filistin toplumuna zarar vermekle kalmayacaktır. Langer ve İsrail'deki insan hakları camiasındaki diğer kişiler, insan haklarını ihlal eden bir ülkenin, kendi kolektif insanlığını da yıprattığını vurguluyor. Sde Teiman ve diğer cezaevlerinin duvarları arasında yaşananlar, İsrail toplumuna da zarar verebilir.

İsrail'de insan hakları avukatları için hukuk mücadelesi, Sisifos'un mücadelesine benzer. Langer'i, çoğu zaman imkânsız bir savaş verdiğini bilerek, zaman zaman gözyaşları içinde çalışmalarını sürdürürken izledim. Ancak o, hukuka ve adalete yürekten inanıyordu. Her şeyden önce, güçsüz bırakılanlara bir ses vermeye inanıyordu.

The New York Times'ın üç ay süren haber derlemesinde, İsrailli bir doktor, İsrail askerlerinin, Hamas savaşçısı olma ihtimali olmayan mahkumları yakaladığını söyledi. Bir adam 300 kilo ağırlığındaydı; bir diğeri felçliydi, üçüncüsü ise çocukluğundan beri boynundaki bir tüpten nefes alıyordu.

Askeri doktor Prof. Yoel Donchin, “Onu neden getirdiklerini bilmiyorum. Herkesi götürüyorlar,” dedi.

Temmuz ayında İsrail askeri polisi, videodaki tecavüz hakkında idari bir soruşturma başlattı ve askeri bir sözcü, suçluların bulunacağına ve cezalandırılacağına söz verdi.

Ancak 2022'de, Shabak ve İsrail ordusu tarafından mahkumlara işkence yapmakla suçlanan üç cezaevi memurunun davası, şüpheci yargıçlar tarafından delil yetersizliği nedeniyle reddedildi.

Üç yıl önce, Shin Bet işkence memurlarının dokunulmazlığı, yasal bir soruşturmanın durdurulmasına neden oldu. Ne de olsa mahkumlar ölüydü.

İsrail cezaevi sistemi içinde yapılan işkenceler ve mahkum istismarları, sadece İsrail'in uluslararası imajını değil, aynı zamanda kendi insanlık değerlerini de aşındırıyor.

Kaynak: The National

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.