Yazarlar: Dalbir Ahlawat ve Ryosuke Hanada
Çeviri: M. Hulusi Cengiz
Donald Trump'ın göreve başlamasından bu yana ilişkilerde yaşanan en büyük gelişme Başbakan Shigeru Ishiba'nın 7 Şubat'ta Trump ile yaptığı görüşme oldu.
Ziyaret öncesinde çeşitli endişeler vardı. Bunlar arasında Ishiba'nın ülkesindeki sallantılı siyasi konumu, Çin'in Japonya'nın en büyük ticaret ortağı olması, eski başkan Joe Biden'ın Nippon Steel'in US Steel'i satın almasını engellemesi, Kuzey Kore'den gelen tehdidin devam etmesi ve Trump'ın Kim Jong-un'a karşı öngörülemez yaklaşımı yer alıyordu.
Bu çerçevede Ishiba, Japonya'nın stratejik önceliklerini Trump yönetiminin gümrük vergileri, Dünya Sağlık Örgütü'nden çekilme, Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne karşı yaptırımlar ve Gazze, Grönland ve Panama Kanalı üzerindeki tartışmalı iddialar gibi politika pozisyonlarıyla uyumlu hale getirme gibi zor bir görevle karşı karşıya kaldı.
Ishiba'nın önündeki zorluk, bu meseleleri Japonya'nın ulusal çıkarlarına en iyi şekilde hizmet edecek şekilde ele alırken, aynı zamanda Trump ile eski başbakan Shinzo Abe'nin geliştirdiği ilişkiye benzer kişisel bir yakınlık kurmak ve Japonya'nın çıkarlarından ödün vermeden uzlaştırıcı bir yaklaşım benimsemekti.
Görünüşe göre Ishiba kartlarını iyi oynadı.
En başından itibaren ABD'deki Japon yatırımlarını 1 trilyon ABD dolarına çıkarma sözü vererek Trump'ın beklentilerini karşıladı. Özellikle otomotiv sektöründeki bu taahhüt sadece Trump'ın 'Made in America' gündemini desteklemekle kalmayacak, aynı zamanda binlerce iş fırsatı da yaratacaktır.
Ayrıca Ishiba, Trump'ın desteklediği 'Sondaj, bebeğim, sondaj' sloganına uygun olarak ABD'nin sıvılaştırılmış doğal gaz ithalatını arttırarak ticari ilişkileri yeniden dengelemeyi teklif etti. Ayrıca daha önce engellenen Nippon Steel yatırımını da ustalıkla müzakere ederek ABD'nin çoğunluk hissesini elinde tutacağı bir uzlaşmayı kabul etti.
Jeopolitik açıdan iki lider, Abe'nin dış politikasının sürekliliğini teminat altına alan, özgür ve açık bir Hint-Pasifik'e yönelik sürekli taahhütleri üzerinde anlaştı. Japonya'nın 2022 yılında Çin ve Kuzey Kore'den algılanan tehdide cevaben askeri harcamalarını 2027 yılına kadar iki katına çıkaracağını açıklaması, Trump'ın Pekin'e karşı sert tutumuyla uyumlu olsa da harcama düzeyi NATO üyelerinin GSYH'nin en az yüzde 5'i oranında katkıda bulunmasını talep eden Trump yönetimini tatmin etmeyebilir. Japonya'da 54.000 ABD askeri personelinin görev yapmaya devam etmesi de ikili ittifakın sağlamlığına dair olumlu bir sinyal verdi.
Görüşme sırasında Ishiba, ABD'nin Dünya Sağlık Örgütü'nden çekilmesi, Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne karşı yaptırımlar ve Grönland ve Panama Kanalı'ndaki toprak hırsları gibi Trump'ın diğer tartışmalı politikalarından bazılarını ihtiyatlı bir şekilde geçiştirdi. Bu konular Japonya için uzun vadeli önem taşımakla birlikte acil eylem gerektirmemektedir.
Tespit edilen bu yakınlaşmalara rağmen, Japonya önümüzdeki aylarda zorluklarla ve zor kararlarla yüzleşmek zorundadır. Japonya için önemli bir stratejik ikilem, kurallara dayalı ve liyakate dayalı yaklaşımları dengelemek olacaktır.
Örneğin, ABD'nin Gazze'ye ilişkin 'sahiplik' iddiaları Japonya'nın iki devletli çözüme verdiği destekle çelişebilir. ABD-Çin ticaret savaşı ve gümrük tarifelerinin uygulanması söz konusu olduğunda, Japonya sadece Çin'in en büyük ticaret ortağı ve başlıca yatırım hedeflerinden biri olması nedeniyle değil, aynı zamanda Çin'in ABD'nin gümrük tarifesi önlemleri hakkında Dünya Ticaret Örgütü'ne şikâyette bulunması nedeniyle de dikkatli davranmalıdır.
Trump'ın Kanada'yı 51. ABD eyaleti yapma, Grönland (özerk bir Danimarka bölgesi) üzerinde kontrol sağlama ve Panama Kanalı'nı geri alma önerileri, Çin'in Tayvan'ı anakara ile birleştirme hırsıyla birleştiğinde karmaşık zorluklar ortaya çıkmaktadır.
Trump'ın Ukrayna için olası barış planı, bugün Ukrayna'nın yarın Doğu Asya olabileceğine inananlar arasında endişe yaratmalıdır.
ABD-Japonya ortak bildirisi statükonun güç veya zorlama yoluyla tek taraflı olarak değiştirilmesine yönelik her türlü girişime karşı çıkarken, Japonya'nın ABD ile Çin arasında bir paralellik mi kuracağına yoksa çifte standart mı benimseyeceğine karar vermesi gerekecektir.
ABD'nin toprak taleplerine uyum sağlamak, Japon hükümeti içinde dikkatli bir hukuki ve siyasi incelemeyi gerektirmektedir. Diplomatik açıdan böyle bir uyum, Japonya'nın kurallara dayalı düzene verdiği desteği zayıflatabilir ve Çin, Rusya veya Kuzey Kore'nin benzer girişimlerine vereceği yanıtı zorlaştırabilir.
Gelişen stratejik dinamikler göz önüne alındığında, Japonya'nın temel çıkarları söz konusu olduğunda artık stratejik özerkliğini sergileme zamanının geldiği görülmektedir. Bu durum Japonya'nın bölgedeki güvenilirliğini arttıracak ve Avustralya, Hindistan, Güney Kore ve ASEAN üyeleri gibi diğer ortaklarıyla iş birliği alanını genişletecektir.
Aynı zamanda, stratejik özerklik Japonya'nın politik manevra kabiliyetini arttırsa da kendi ilkeleri ve politika alternatifleri yoksa anlamsız olacaktır. ABD'nin politikası ne olursa olsun, Japonya'nın alıcı devletlerin çıkarlarına dayalı kalkınma yardımı ve kapasite geliştirme de dahil olmak üzere serbest ve açık bir Hint-Pasifik'i kolaylaştırması, yalnızca ABD'nin taahhüdünü azaltması beklenen bölgeleri istikrara kavuşturmakla kalmamalı; aynı zamanda Japonya'yı kurallara dayalı düzenin güvenilir ve sorumlu bir koruyucusu haline getirmelidir.
Kaynak: The Strategist
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.