Yazar: Dr. Amira Abo el-Fetouh

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

Gazze'de dokuzuncu ayına yaklaşan savaş, dünyadaki diğer çatışmaları gölgede bıraktı. Bu nedenle, Sudan'daki acımasız iç savaşa yeterince dikkat etmemiş olabiliriz. Medya, kasıtlı ya da değil, Sudan halkının günlük olarak yaşadığı öldürme, yıkım, trajedi ve yerinden edilme olaylarını neredeyse tamamen görmezden geldi.

Sudan'daki şiddet geçen yıl Nisan ayında, Abdel Fattah Al-Burhan liderliğindeki Sudan Ordusu ile Hemedti olarak da bilinen Mohamed Hamdan Dagalo liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) milisleri arasında başladı.

Dagalo, Burhan'ın eski cumhurbaşkanı Ömer Hassan Al-Bashir'e karşı yapılan darbede yardımcısı ve ortağıydı.

Geçen yıldan bu yana tahmini 7,3 milyon insan yerinden edildi ve kimse tam olarak kaç kişinin öldüğünü bilmiyor. BM tahminlerinin oldukça düşük olduğu söyleniyor; savaşın ilk yılında yaklaşık 15.000 kişi öldü, ancak sadece El-Geneina şehrinde bir RSF katliamında bu kadar insan hayatını kaybetti.

Haziran ayının son haftasında, olaylar beklenenden daha hızlı gelişti ve krizi geri dönmesi zor bir noktaya getirdi; savaş öncesi duruma dönüş pek olası görünmüyor. Askeri operasyonlar bazı şehirlerin tamamen düşmesine, diğerlerinin ise kuşatılmasına yol açtı.

Bu acımasız savaşın en tehlikeli yönü, sadece ordu ve RSF arasında değil, aynı zamanda sivil toplum içindeki siyasi gruplar ve bir tarafı veya diğerini destekleyen bölgesel aktörler arasında keskin bir kutuplaşma yaratmış olmasıdır. Uluslararası güçler bölgede akbabalar gibi toplanırken, tehlikeli ve daha geniş bir çatışma yaklaşıyor. Bu, bir başka "Afrika için mücadele."

RSF, Al-Bashir tarafından on yıldan fazla bir süre önce kuruldu ve Sudan güvenlik servislerinden askeri ve lojistik destek aldı. Milisler, Sudan'da paralel bir devlet oldu; iktidarda kalmasını sağlamak için Al-Burhan'ın onayıyla bir devlet içinde bir devlet haline geldi. Yabancı devletlerle bağlantıları, milisleri destekleyen ülkeler tarafından desteklenen Sudan'ı bölmek amacıyla gelişti. Tersine, Sudan Ordusu'nun yetenekleri azaldı.

Savaş ikinci yılının başında, Sudan'a şimdi bariz olan dış müdahaleyi açıkça yansıtan yeni bir yön aldı. Dronlar da dahil olmak üzere silahlar Çad'daki belirlenmiş bir havaalanı aracılığıyla RSF'ye tedarik ediliyor. Bu bir sır değil ve ordunun artık İran ve Rusya ile askeri ilişkilerini gizlememesi de değil.

Sudan, etki ve kaynaklar üzerindeki küresel çatışma için açık bir arena haline geldi. Rusya, Orta ve Batı Afrika'daki varlığını kapsamlı bir şekilde genişletti ve bir asırdan fazla bir süredir işgal edilen tarihi kalelerinde Fransızlara baskı yaptı.

Fransa'nın etkisi, doğal kaynaklar açısından Afrika'nın en zenginlerinden biri olarak kabul edilen bölgede önemli ölçüde azaldı. Rusya ve Çin orada hakimiyet için rekabet ediyor gibi görünüyor.

Orta ve Batı Afrika'daki Rusya-Çin genişlemesi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Kızıldeniz'de bir Rus askeri üssü kurulmasına yönelik sistematik önlemleri, ABD'yi Afrika'daki konumunu yeniden düzenlemeye teşvik etti.

Washington, bir gözü Sudan, Etiyopya ve Somali'de, diğer gözü Kızıldeniz'deki Bab Al-Mandab Boğazı'nda olmak üzere Orta ve Doğu Afrika'ya açılan yeni kapısı olarak Kenya'ya döndü.

Bu nedenle Amerika, geçen ay Kenya'ya, Kenya Hava Kuvvetleri'ne askeri destek ve Doğu Afrika ülkesindeki karargahını ABD birlikleri için bölgedeki ana üs haline getirme olasılığı ile NATO dışı seçkin bir müttefik olmayı teklif etti.

İran, Sudan Ordusu'na destek yoluyla Sudan'daki varlığını güçlendirerek Kızıldeniz'deki varlığını da güçlendirdi. Dronlar ve diğer ekipmanları tedarik etti.

Sudan’ın Doğal Kaynakları ve Dışardan Müdahale

Sudan, muazzam doğal kaynak zenginliği, geniş ve verimli toprakları ve Nil Nehri nedeniyle uluslararası müdahalenin odak noktası haline geldi. Devlet kurumlarının parçalanması, dış müdahaleyi cezbediyor, devletin kendisini parçalamayı, ganimetleri bölmeyi ve alternatif bir rejim kurmayı kolaylaştırıyor.

Sudan'daki sivil toplum güçleri, savaşı durdurmak ve birleşik bir cepheyi korumak için etkili bir rol oynamadı. Bunun yerine, birbirleriyle iç çatışmalarında çok meşguller. Endişesi Özgürlük ve Değişim Güçleri ve Ulusal Kongre de dahil olmak üzere herhangi bir ittifak yoluyla iktidara dönmek olan bir grup ile demokratik seçime ve seçim yapma ihtiyacına inanan, ancak sesi savaşın kakofonisi arasında zayıf olan ve duymak neredeyse imkânsız olan bir grup arasında bölünmüştür. Ayrıca, bazı siyasi güçler, Sudan'daki etkilerini ve ülkenin birçok sorununa çözüm sağlama yeteneklerini zayıflatan dış partilere bağımlıdır.

Sudan için demokratik dönüşümden, özgür ve adil seçimlerle halkın iradesine yönelmekten başka bir yol ve kurtuluş yok.

 Devlet, güçlü, birleşik bir ulusal ordu ve profesyonel polis memurları tarafından korunan güvenli sınırlarla siviller tarafından yönetilmelidir. Bununla birlikte, bu, onu durdurmak istemeyen büyük güçler tarafından körüklenen bu şiddetli iç savaşın ortasında, halkına maliyeti ne olursa olsun, Sudan'ın doğal kaynaklarını çalmak için acele eden alevleri körükleyen bu pek olası görünmüyor.

Kaynak: middleeastmonitor.com

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.