1990'ların başında Bosna Hersek'te savaş olacağı konuşulduğunda, çok az kişi gerçekten böyle bir savaşın yaşanacağına, bu savaşın binlerce kişinin hayatına mal olacağına, yüz binlerce insanı yerinden edeceğine ve nihayetinde Lahey'de soykırım kararlarıyla sonuçlanacağına inanabilirdi. Bunların hepsi hatta çok daha fazlası oldu ve neredeyse dört yıl sürdü. Savaşın üzerinden 25 yıldan fazla bir süre geçmiş olmasına rağmen, ulusal ayrımcılık, nefret, hoşgörüsüzlük ve Sırp Cumhuriyeti'nin Bosna Hersek'ten ayrılması hakkındaki hikâyeler Bosna ve Hersek'te hala sıkça konuşulan siyasi ve medyatik konularıdır. Hem Boşnaklar için hem de yaşananlarla empati kuran herkes için en acı ve en büyük yara Srebrenitsa’dır. İkinci Dünya Savaşı'ndan 50 yıl sonra, 1995 yazında ve yine Avrupa'nın ve dünyanın gözü önünde Srebrenitsa'da soykırım yaşandı. 11 Temmuz 1995'te bir günde 8.372 kişi öldürüldü, Avrupa'da 2. Dünya Savaşı'nın sonundan bu yana gerçekleşen en büyük soykırım gerçekleşti ve öldürülenlerin cesetleri bugüne kadar bulunamadı.
Yerelde ve dünya çapında ünlü birçok politikacı, oyuncu, sporcu ve sanatçı Srebrenitsa Soykırımı’nı yazdı, anlattı, soykırım üzerine çokça konuştu ancak nadiren birisi çıkıp da Jasmila Zbanic'in filminde yaptığı gibi duygularını aktarabilir ve gerçekte neler olduğunu gösterebilirdi.
FİLMİN “KAHRAMANI” AİDA
Jasmila, filmi 5 yıldır hazırladığını, bazen konunun ağırlığından dolayı ve devletten destek alamaması nedeniyle pes etmeyi düşündüğünü söyledi. Ancak, neyse ki, yapımcı Damir Ibrahimović ile birlikte, hem izleyiciyi hem de dünya eleştirmenlerini memnun eden ve Temmuz 1995'te Srebrenitsa'da bulunan herkesin tüm acılarını gösteren bir film ortaya çıkardı. "Quo Vadis, Aida?" Film, iki oğlunu ve kocasını, Srebrenitsa'ya giren ve Boşnak nüfusu üzerinde etnik temizliğe başlayan Sırp Cumhuriyeti Ordusundan kurtarmaya çalışan Birleşmiş Milletler tercümanı Aida'nın hikâyesini anlatıyor. Aida eski bir öğretmen, BM tercümanı, anne ve aynı zamanda bu filmin “kahramanı”dır. BM güvenlik kampına giremeyen tüm Srebrenitsalıları çaresizce kurtarmaya çalışıyor ancak daha sonra ailesinin "BM Güvenli Bölgesi" dışında olduğunu fark ediyor ve bir şekilde oğulları ile kocasını saklamanın ve kurtarmanın bir yolunu buluyor.
SREBRENİTSA’DA YAŞANANLARI TEK BİR DAMLA KAN KULLANMADAN DÜNYAYA DUYURDU
Film, En İyi Yabancı Film dalında Independent Spirit Ödülü, En İyi Uluslararası Film Altın Portakal Ödülü, Rotterdam Uluslararası Film Festivali Seyirci Ödülü gibi birçok ödülün yanı sıra iki dalda BAFTA Film Ödülleri'ne ve prestijli Oscar'a aday gösterildi.
Pek çok Bosnalı ve Hersekli, ülke için ikinci Oscar'ı dört gözle beklese de, ne yazık ki Jasmila ve "Aida" kazanamadı ancak yine de "Quo Vadis Aida", tüm acı ve ıstırabın fantastik bir tasviriydi ve izleyiciyi kayıtsız bırakmıyordu. Ayrıca Jasmila, Srebrenitsa'da neler olduğunu tüm dünyaya duyurdu. Bütün bunları, filmde tek bir damla kan olmadan dünyaya gösterdi.