Yazar: Mark N. Katz

Çeviri: M. Hulusi Cengiz

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 19 Aralık’ta düzenlediği maraton basın toplantısında ele aldığı pek çok konu arasında Suriye’deki durum da yer aldı. NBC News’ten Keir Simmons’ın sorularını yanıtlayan Putin, Suriye’de yaşananların Rusya için bir yenilgi olduğunu reddetti. Bunun yerine, durumu bir başarı olarak tasvir etti.

Putin, “Suriye’ye on yıl önce, orada bir terör bölgesi oluşmasını engellemek için geldik” dedi ve “Bu amacımıza büyük ölçüde ulaştık” diye ekledi.

Putin’e göre, “o dönemde Esad rejimine karşı savaşan gruplar ... iç değişimler geçirdi” ve bu nedenle “Birçok Avrupa ülkesinin ve ABD’nin şimdi onlarla ilişki geliştirmeye çalışması şaşırtıcı değil. Terör örgütü olsalardı bunu yaparlar mıydı?” Batılı hükümetlerin Suriye’de galip gelen güçlerle konuşuyor olmasını, Putin onların artık terörist olmadıklarının kanıtı olarak gösterdi.

Putin daha sonra şöyle dedi: “Bu onların değiştiği anlamına geliyor, değil mi? Yani amacımıza bir dereceye kadar ulaştık.” O halde Putin, bu grupları değiştirdiği için övgü alıyor gibi görünüyor. Ama nasıl? Belki de Rusya’nın daha önce onları bombalaması bir şekilde onları ılımlı hale getirmiştir.

Putin, Rusya’nın “Suriye’de herhangi bir kara kuvveti konuşlandırdığını; sadece orada bulunmadıklarını” inkâr etmeye devam etti. Rus varlığının “yalnızca iki üsten oluştuğunu” belirtti: bir hava üssü ve bir deniz üssü. Suriye silahlı kuvvetlerine “İran yanlısı bazı muharip birliklerin” yardım ettiğinin “sır olmadığını” söyledi. Gerçi Rus özel harekât güçlerinin Suriye’ye konuşlandırıldığını kabul etti, ancak geri çekildiklerini ve çatışmaya girmediklerini ifade etti.

Putin, Esad rejiminin çöküşünün, az sayıda “militanın” ilerleyişi karşısında çok sayıda Suriye askerinin ve İran yanlısı birliklerin geri çekilmesiyle gerçekleştiğini söyledi.

Ancak Rusya’nın bu duruma müdahil olması sadece yardımcı oldu. Rusya daha önce İran birliklerinin Suriye’ye taşınmasına yardımcı olduğu gibi, “4,000 İranlı savaşçının Hmeymim hava üssünden Tahran’a taşınmasını kolaylaştırdık.”

Putin daha sonra “barış ve istikrarın yeniden tesis edilmesini umduğunu” ifade etti ve “Oradaki durumu kontrol eden tüm gruplarla ve tüm bölge ülkeleriyle diyaloğumuzu sürdürüyoruz” dedi.

Tüm bunlar kulağa mantıklı geliyordu. Ancak Putin daha sonra sıra dışı bir iddiada bulundu: “Bu ülkelerin ezici bir çoğunluğu, Suriye’deki askeri üslerimizi muhafaza etmek istediklerini ifade ettiler.” Bu şu anlama geliyor: Rusya yıllardır Esad’ın muhaliflerini bombalıyor olsa da bunu yapmak için kullandığı üsleri elinde tutmak istiyor. Bu durum, Saygon’un düşmesinin ardından ABD’nin Vietnamlı komünistlere Cam Ranh Körfezi’ndeki üssünü muhafaza edip edemeyeceğini sormasına benziyor.

Ancak Putin, Rusya’nın üsleri elinde tutmasının tamamen kesin olmadığını da belirtti. Putin, “çıkarlarımız aynı doğrultuda olmalı. Kalmamız halinde ev sahibi ülkenin çıkarları doğrultusunda hareket etmeliyiz” dedi.

“Bu çıkarlar neyi gerektirecek? Onlar için ne yapabiliriz?” diye sordu. Putin daha sonra şunları kaydetti: “Suriye’ye insani yardım ulaştırılması için Hmeymim hava üssünün kullanılmasını önerdik ve bu anlayışla ve iş birliği yapma isteğiyle karşılandık. Aynı şey Tartus deniz üssü için de geçerli.”

O halde Putin’in Rusya’nın deniz ve hava üslerini Suriye’de tutmak istediği ve Suriye’nin yeni yöneticilerinin bunu kabul etmeye ikna edilebileceğini düşündüğü açık. Ancak insani yardımın ulaştırılması için askeri üslere gerek yok. Moskova yardımları hava yoluyla Şam’a ya da Suriye’deki diğer düzenli havaalanlarına, deniz yoluyla da Suriye’nin mevcut limanlarına gönderebilir.

Muhtemelen Putin, Rusya’nın (ya da en azından Putin’in) Akdeniz ve Afrika’daki jeopolitik çıkarlarına hizmet etmek için Suriye’deki üslerini korumak istiyor. Kendisi öncelikle jeopolitik terimlerle düşündüğüne göre, Suriye’nin yeni yöneticilerinin de böyle düşündüğünü ve Rusya’nın Suriye’deki üslerini korumasına izin vermelerinin ana nedeninin kendi jeopolitik çıkarlarına hizmet etmek olacağını varsayıyor olmalı.

Bunlar ne olabilir?

Belki de Esad’a karşı kazandıkları zaferde Türkiye’nin yardımını alan yeni yöneticiler, Rusya’nın kalmasına izin vererek Türkiye’nin Suriye’de çok fazla nüfuz kullanmasını engellemek istiyorlar. Uluslararası ilişkilerde nankörlük bilinmeyen bir şey değildir.

Belki de Rusya’nın varlığını sürdürmesinin, Suriye topraklarını ele geçiren ve Suriye hedeflerini bombalayan İsrail’i çevrelemeye yardımcı olacağını düşünüyorlar ve Esad sonrası Suriye’ye dostluk eli uzatma arzusunda değiller.

Ya da belki Putin sadece Rusya’yı ABD’den farklılaştırmaya çalışıyor. Washington, 2014 yılında IŞİD savaşçılarına karşı başlattığı kampanyadan bu yana Suriye’de yaklaşık bin asker bulunduruyor. ABD bu askerleri Suriye’de konuşlandırmak için Esad rejiminden hiçbir zaman izin istemedi. Yakın zamanda Biden yönetimi, Suriye’deki ABD askeri varlığını iki katına çıkararak 2,000’e yükseltti — yine izin almadan.

Eğer Suriye’nin yeni yöneticileri ABD güçlerinin Suriye’yi terk etmesini ister ama bunu yapmazlarsa, yeni Suriye hükümetinin Rusya’dan Amerikan varlığına karşı üslerini korumasını istemesi şaşırtıcı olmayacaktır. Ancak seçilmiş Başkan Donald Trump, ABD’nin Suriye’de yer almaması yönündeki çağrısını yerine getirirse, bu motivasyon ortaya çıkmayabilir.

Putin elbette ABD güçleri kalsa da gitse de Rusya’nın Suriye’deki üslerini korumak istiyor. Ancak Rusya’nın askeri teçhizatını Suriye’den Libya’nın doğusuna taşıdığına dair haberler, Moskova’nın buna bel bağlamayabileceğini gösteriyor. Ne ABD ne de İsrail, yeni Suriye hükümetine, üslerini Suriye’de tutmasına izin verecek bir gerekçe sunarak Putin’e yardım etmemelidir.

Kaynak:  Kyiv Post

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Makalede temsil edilen görüşlerin sorumluluğu yazara aittir, söz konusu yazı ve görüşler Hamaset'in editoryal politikasını yansıtmayabilir.