6-11 Temmuz 1995 Tarihleri Arasında Ne Oldu?
Sırp Cumhuriyeti Ordusu’nun Srebrenica'ya yönelik saldırısı 6 Temmuz 1995'te başladı. Sonraki birkaç gün içinde, yerleşim bölgesinin güney kesimindeki beş Birleşmiş Milletler Koruma Gücü (UNPROFOR) gözlem noktası, Bosnalı Sırp kuvvetlerinin ilerlemesi nedeniyle birbiri ardına düştü. Hollandalı askerlerin bir kısmı mevzilerine yapılan saldırının ardından yerleşim bölgesine çekilirken, diğer gözlem noktalarındaki askerler Bosnalı Sırplara teslim oldu. Aynı zamanda, Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu savunma güçleri yoğun ateş altında kaldı ve şehre doğru geri çekildi.
10 Temmuz 1995 sabahı Srebrenica'da durum gergindi. Yarbay Karremans şehri savunmak için NATO’dan acil hava desteği talep etti, ancak NATO'nun şehre yaklaşan Sırp Cumhuriyeti Ordusu tanklarını bombaladığı 11 Temmuz 1995 saat 14:30'a kadar yardım gelmedi. NATO uçakları şehir üzerindeki Sırp Cumhuriyeti Ordusu topçu mevzilerini bombalamaya çalıştı, ancak görüş mesafesinin düşük olması nedeniyle operasyonu askıya almak zorunda kaldılar. NATO'nun hava saldırılarını sürdürme planları, Sırp Cumhuriyeti Ordusu’nun esir tuttukları Hollandalı askerleri öldürmek ve şehrin dışındaki Potočari'deki BM üssü ile çevre bölgeleri bombalamakla tehdit etmesi üzerine reddedildi. Yaklaşık 20.000 ila 30.000 sivil kaçtı.
11 Temmuz: Ratko Mladić Türklerden İntikam Aldığını İlan Etti
Çoğunluğu kadınlar, çocuklar ve yaşlılardan oluşan yerleşim bölgesinin panik içindeki nüfusu, Potočari'deki Hollanda Taburu üssünde korunmak istedi.
Yaklaşık 15.000 erkek, asker ve sivil, BH Ordusunun kontrolü altındaki topraklara girmek amacıyla Susnjari ve Jaglići köylerinde toplandı.
11 Temmuz öğleden sonra General Ratko Mladić, ürkütücü bir şekilde boş olan Srebrenica'ya muzaffer bir şekilde girdi ve kameraların önünde "Türklerden” intikam aldıklarını ilan etti.
Aynı akşam, Bratunac'taki Fontana Oteli'nde Mladić, öfkesini Hollanda Taburu komutanı Albay Tom Karremans'a yöneltti.
O akşamın ilerleyen saatlerinde Karremans, Potočari'deki 25.000 mültecinin isteksiz bir temsilcisi olan öğretmen Nesib Mandžić ile Fontana Oteli'ne döndü. Mandžić ve mültecilere "hayatta kalma ya da kaybolma" seçeneği sunuldu.
12 Temmuz: Mülteci Temsilcilerine 2 Seçenek: Hayatta Kalmak ya da Ortadan Kaybolmak
Potočari'den gelen mültecilerin temsilcileri Ćamila Omanović, İbro Nuhanović ve Nesib Mandžić Fontana Otel'de yeni bir toplantıda Mladić'in aynı teklifiyle karşı karşıya kaldılar: "hayatta kalmak ya da ortadan kaybolmak"
Öğle saatlerinde, mültecileri taşıyan ilk otobüs ve kamyonlar BH Ordusu kontrolündeki Potočari’ye vardı. Ancak araçlara sadece kadınlar, çocuklar ve yaşlılar girebiliyordu. Askerlik çağındaki erkekler BM üssünün karşısındaki Beyaz Saray adı verilen yere götürüldüler. Eve girmeden önce kişisel eşyalarını ve belgelerini atmak zorunda kaldılar. Birleşmiş Milletler Koruma Gücü (UNPROFOR) üyeleri sınır çizgisine gelen ilk mülteci konvoyunu takip etti, ancak Sırp güçleri, içlerinden birinin tanımladığı gibi "iç çamaşırlarıyla" üsse geri dönmeleri için araçlarına, silahlarına ve teçhizatına el koydu. Hollanda taburunun komutası, konvoyun daha fazla izlenmesinden vazgeçti.
Genç bir adam adam Potočari'deki mültecilerin arasına gelir, onlara kötü bir şey olmayacağına ve isteyenlerin tahliye edileceğine dair güvence verir. Anne babaları çocuklarını kaybetmemek için dikkatli olmaları konusunda uyarıyor.
Beyaz Saray'ın arkasında, Hollandalı askerler öldürülen dokuz adamın cesetlerini buldu. Hollandalı bir teğmen öldürülenlerin cesetlerini filme aldı, ancak bu fotoğraflar hiç görülmedi: Filmin Hollanda'daki bir askeri laboratuvarda geliştirme sırasında imha edildiği iddia ediliyor.
13 Temmuz: Okulda, Hangarda, Oyun Alanında ve Otobüslerde Sabaha Kadar Onlarca Mahkûm Öldürüldü
BM refakatinde konvoylar halinde Potočari'den kadın ve çocukların sınır dışı edilmesi devam ediyordu.
Ormanı aşan insanlar, topçu ve uçaksavar silahlarından sürekli ateş altındaydı. Sırp güçleri geçtikleri yolda pusu kurdu. BM güçlerinden çalınan malzemelerle kılık değiştiren Sırp askerleri, sütundaki insanları teslim olmaya çağırıyor. Teslim olanlar veya esir düşenler Sandići köyü yakınlarındaki çayırda ve Nova Kasaba'daki futbol sahasında toplanıyor. Konjević saha bölgesinde yakalanan sütundan on altı adam Jadar Nehri kıyısında vurularak öldürüldü.
Sandići'deki çayırdan ve diğer toplanma yerlerinden yaklaşık 1000 mahkûm, katliamın 13 Temmuz öğleden sonra başladığı ve ertesi günün sabahına kadar devam ettiği Kravica'daki tarım kooperatifinin deposuna transfer edildi.
Yaklaşık 4.000 mahkûm Bratunac'a transfer edildi ve bir ilkokul binası, hangar, futbol sahası ve diğer tesislere yerleştirildi. Derme çatma gözaltı merkezlerinde yer bulamayanlar, geceyi Bratunac şehir merkezinde park etmiş otobüslerde geçirdi. Okulda, hangarda, oyun alanında ve otobüslerde sabaha kadar onlarca mahkûm öldürüldü.
Srebrenitsalı mülteciler, 13 Temmuz 1995, Tuzla dışındaki bir BM üssünde dikenli tellerin arasından bakıyorlar. (Kaynak: AP Photo/Darko Bandic)
14 Temmuz: Binlerce Kişiden Yalnızca Birkaçı Sağ Kaldı
Bratunac'taki gözaltı merkezlerinde ve şehir merkezine park edilmiş otobüslerde geçirilen bir gecenin ardından, binlerce tutuklu Zvornik belediyesindeki çeşitli yerlere transfer edildi. Rahovec/Orahovac'taki bir okulda geçici olarak gözaltına alınan yaklaşık 1.000 mahkum, demiryolunun yakınındaki bir çayırda idam edildi. Üç mahkûm infazdan sağ kurtuldu. Petkovci ilkokulunda alıkonulan yaklaşık 1.000 mahkûm, 14 Temmuz 1995 gecesi, yakınlardaki bir baraj gölünde vurularak öldürüldü. İki kişi hayatta kaldı.
15 Temmuz: Okulları İnfaz Öncesi Bekleme Alanı Olarak Kullandılar
Roceviç'teki ilkokulda geçici olarak tutulan en az 500 mahkûm, Drina Nehri kıyısındaki Kozluk çakıl ocağındaki bir infaz alanına götürüldü. Mahkûmlardan kurtulan olmadı.
16 Temmuz: Büyük Katliamlar Yapıldı
Sabah saat ondan öğleden sonra yaklaşık dörde kadar, Pilica köyündeki ilkokuldan 1.000 ila 1.200 mahkûm, gruplar halinde Branjevo Askeri Çiftliği'ne transfer edildi ve burada kısa bir prosedürle idam edildi. Yalnızca üç mahkûm hayatta kaldı.
Pilica köyünün merkezindeki Kültür Evi'nde en az 500 mahkûm gözaltına alındı ve idam edildi. Katliamdan kurtulan olmadı.
16 Temmuz Sonrası Bilinmeyen Tarih: İnfaz Görüntüleri Yıllarca İzlendi
Saraybosna'nın güneyindeki Trnovo kasabası yakınlarında, "Akrepler" biriminin üyeleri, Temmuz ayı sonlarında Srebrenica bölgesinden Godinske Bare adlı bir yerde yaklaşık 200 kilometre uzunluğundaki bir infaz yerine getirilen altı Müslüman genci ve erkek çocuğu infaz etti.
Mahkûmların acımasızca istismar edilmesi ve silahla infaz edilmelerinin görüntüleri, Sırbistan'da "Akrepler" ve onların destekçileri arasında on yıl boyunca "ev videosu" olarak dolaştı. Ancak Haziran 2005’te Slobodan Milošević davasında Savcılığın eline geçti. Bu vesileyle, Sırbistan İçişleri Bakanlığı'nın Saraybosna savaş alanında Sırp Cumhuriyeti polis ve askeri güçlerine yardım etmek için Bosna-Hersek'e "Akrepler" gönderdiği belgelerle kanıtlandı.
Vatan mücadelemiz çok şehit verdi ve bunun için üzülmüyoruz. Alija Izetbegović 'in yardımıyla halkımız vatanına kavuştu ve biz onu koruyacağız.